توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 51

ص: 51

صحرایی است که حکم آن گذشت .

[مسأله 1824]

مسأله 1824 اگر در رودخانه های بزرگ مانند دجله و فرات فرو رود و جواهری بیرون آورد، (چنانچه در آن رودخانه جواهر عمل می آید (1)، باید خمس آن را بدهد. (1) [قسمت داخل پرانتز در رساله آیت اللّه (سیستانی ) نیست ] (مکارم ): مسأله جواهراتی که از رودخانه های بزرگی که محل ّ پرورش جواهر و صید صدف است بیرون می آورند نیز خمس دارد.

[مسأله 1825]

مسأله 1825 اگر در آب فرو رود و مقداری عنبر بیرون آورد (1) که قیمت آن 18 نخود طلا یا بیشتر باشد، باید خمس آن را بدهد (2) و چنانچه از روی آب یا از کنار دریا به دست آورد (3) اگر قیمت آن به مقدار 18 نخود طلا هم نرسد (4) در صورتی که این کار کسبش باشد و به تنهایی یا با منفعتهای دیگر او از مخارج سالش زیاد بیاید، باید خمس آن را بدهد. (1) (خوئی ): باید خمس آن را بدهد. بلکه چنانچه از روی آب یا از کنار دریا به دست آورد، بنا بر احتیاط خمس آن واجب است . [پایان مسأله ] (تبریزی ): باید خمس آن را بدهد و چنانچه از روی آب یا از کنار دریا بدست آورد در صورتی خمس آن واجب است که به تنهایی یا با منفعتهای دیگر او از مخارج سالش زیادتر باشد. (2) (سیستانی ): بلکه چنانچه از روی آب یا از کنار دریا به دست آورد، باز هم همین حکم را دارد. [پایان مسأله ] (3) (اراکی ): بنا بر احتیاط واجب باید خمس آن را بدهد، هر چند قیمت آن کمتر از 18 نخود طلا باشد. [پایان مسأله ] (صافی ): اگر قیمت آن به مقدار 18 نخود طلا برسد، بنا بر احتیاط همین حکم را دارد، بلکه اگر به مقدار نصاب هم نرسد بنا بر احتیاط خمس آن را بدون استثناء مؤونه سال بپردازد. (4) (گلپایگانی )، (فاضل ): بنا بر احتیاط، خمس آن واجب است .

(مکارم ): مسأله «عنبر» ماده خوشبویی که از دریا می گیرند، هرگاه به وسیله غوّاصی بیرون آورند خمس دارد و اگر از روی آب ، یا کنار دریا به دست آورند باز هم بنا بر احتیاط واجب باید خمسش را بدهند.

[مسأله 1826]

مسأله 1826 کسی که کسبش غوّاصی یا بیرون آوردن معدن است اگر خمس آنها را بدهد و چیزی از مخارج سالش زیاد بیاید، لازم نیست دوباره خمس آن را بدهد. این مسأله ، در رساله آیت اللّه (بهجت ) نیست

[مسأله 1827]

مسأله 1827 اگر بچه ای معدنی را بیرون آورد ( یا مال حلال مخلوط به حرام داشته باشد (1) یا گنجی پیدا کند، یا بواسطه فرو رفتن در دریا جواهری بیرون آورد (2) ولی ّ او باید خمس آنها را بدهد (3) این مسأله ، در رساله آیت اللّه (بهجت ) نیست