توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 512

ص: 512

در عقیده مخالفت ندارند لازم نیست شرایط را شرح دهند. (1) (گلپایگانی )، (صافی )، (فاضل )، (بهجت ): یقین یا اطمینان پیدا کند ..

(اراکی ): اوّل : یقین یا اطمینان پیدا کند ..

(سیستانی ): اوّل : خبر دادن کس یا کسانی که انسان از گفته او یا آنها، یقین یا اطمینان پیدا کند .. (2) (خوئی )، (فاضل )، (تبریزی )، (صافی ): یا یک مرد و دو زن .. (3) (مکارم ): بلکه احتیاط واجب آن است که به شهادت یک مرد با یک زن هم اکتفا کند، ولی شاهدها باید شرایط شیر دادن را هم بگویند، مثلًا بگویند ما دیده ایم که فلان بچه پانزده بار از پستان فلان زن شیر کامل با شرایطی که در مسأله [2474] گفته شده خورده است و اگر بدانیم همه آنها شرایط را می دانند و در آن توافق دارند، شرح دادن آن لازم نیست .

(سیستانی ): دوم : شهادت دو مرد عادل .. (4) (بهجت ): و همچنین سایر شرطها را که قبلًا گفته شد شرح دهند، ولی اگر معلوم باشد که شرایط را می دانند و در مورد این شرایط، هم عقیده هستند و همچنین با مرد و زنی که هم شیر بوده اند در اعتقاد به محرمیت موافق باشند لازم نیست ، شرایط را شرح دهند و اگر کمتر از این تعداد شهادت دهند در قبول کردن حرف آنها تأمل است ، اگر چه موافق احتیاط است . (5) (اراکی )، (گلپایگانی )، (خوئی )، (صافی )، (تبریزی ): بقیّه مسأله ذکر نشده .

(سیستانی ): و امّا ثابت شدن شیر دادن به شهادت یک مرد و دو زن ، یا چهار زن که عادل باشند، محل ّ اشکال است ؛ پس باید احتیاط شود.

[مسأله 2497]

مسأله 2497 اگر شک کنند بچه به مقداری که علت محرم شدن است (1) شیر خورده یا نه ، یا گمان داشته باشند که به آن مقدار شیر خورده بچه به کسی محرم نمی شود ولی بهتر آن است که احتیاط کنند. (1) (بهجت ): و با سایر شرایط شیر خورده یا نه ، بچه به کسی محرم نمی شود و همچنین است اگر گمان داشته باشند ولی گمان به حدّ اطمینان نرسد.

(مکارم ): مسأله هرگاه ندانند آیا کودک به مقداری که سبب محرم شدن است شیر خورده یا نه ، محرم بودن ثابت نمی شود و باید یقین حاصل شود.

مسائل اختصاصی احکام اولاد، حضانت و نفقه

(بهجت ): مسأله 1982 فرزندی که از زن متولد می شود ملحق به شوهر می شود، به شرط آن که بین نزدیکی و زایمان ، حدّ اقل شش ماه هلالی که کمترین مدّت حمل است فاصله شده باشد و نیز بیشتر از نه ماه فاصله نشود، اگر چه رعایت احتیاط متناسب با یکسال است .

(بهجت ): مسأله 1983 اگر زن شوهردار زنا کند، در صورتی که امکان داشته باشد بچه