توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 525

ص: 525

[مسأله 2519]

مسأله 2519 اگر زن یقین کند که شوهرش مرده و بعد از تمام شدن عدّه وفات ، شوهر کند (1) چنانچه معلوم شود شوهر او بعداً مرده است (2) باید از شوهر دوم جدا شود و در صورتی که آبستن باشد (3) به مقداری که در عدّه طلاق گفته شد (4) برای شوهر دوم عده طلاق (5) و بعد برای شوهر اوّل عدّه وفات (6) نگهدارد و اگر آبستن نباشد، برای شوهر اوّل عدّه وفات و بعد برای شوهر دوم عدّه طلاق نگه دارد (7) این مسأله ، در رساله آیت اللّه (فاضل ) نیست (1) (زنجانی ): چنانچه معلوم شود شوهر او در موقع یقین زن به مرگ وی ، هنوز زنده بوده و بعداً مرده است ، باید از شوهر دوم جدا شود و برای شوهر اوّل عده وفات نگهدارد که ابتدای آن زمانی است که خبر درست مرگ وی به او می رسد و برای شوهر دوم اگر با وی نزدیکی کرده باشد عده وطی شبهه که مانند عده طلاق است ، نگهدارد. ظاهراً عده وفات و عده وطی شبهه در یکدیگر تداخل نموده و لازم نیست دو عده مستقل بگیرد، بلکه با هر کدام از آنها که دیرتر به پایان می رسد عده زن بطور کامل سپری می گردد. (2) (اراکی ): و عقد ازدواج با شوهر دوم در ایام عده واقع شده ..

(سیستانی ): و عقد دوم در زمان حیات شوهر اوّل یا عده وفات واقعی او بوده است ، باید از شوهر دوم جدا شود و بنا بر احتیاط واجب دو عدّه نگهدارد، پس در صورتی که از شوهر دوم آبستن باشد تا مقدار زائیدن برای شوهر دوم عده وطی شبهه ( که مانند عده طلاق است ) و بعد برای شوهر اوّل عدّه وفات نگهدارد یا عده سابق را تکمیل نماید؛ و اگر آبستن نباشد، اگر مرگ شوهر اوّل قبل از نزدیکی شوهر دوم بوده است ابتداء عده وفات نگهدارد و سپس عده وطی شبهه ، و اگر نزدیکی قبل از وفات بوده است عده آن مقدّم است . (3) (مکارم ): باید از شوهر دوم جدا شود و احتیاط واجب آن است که در صورتی که آبستن باشد .. (4) (گلپایگانی )، (صافی ): یعنی تا موقع زاییدن .. (5) (اراکی ): در صورتی که از شوهر دوم آبستن باشد، باید تا وضع حمل برای شوهر دوم عده نگه دارد ..

(خوئی )، (تبریزی ): بنا بر احتیاط در صورتی که آبستن باشد تا مقدار زاییدن برای شوهر دوم عدّه طلاق .. (6) (مکارم ): چهار ماه و ده روز عدّه وفات . (7) (گلپایگانی )، (صافی ): و ابتدای عدّه وفات را از موقعی که خبر صحیح وفات شوهر به او رسیده قرار دهد.

[مسأله 2520]

مسأله 2520 ابتدای عده وفات (1) از موقعی است که زن از مرگ شوهر مطلع شود (2) (1) (خوئی )، (فاضل )، (تبریزی )، (سیستانی ): در صورتی که شوهر زن ، غائب یا در حُکم غائب باشد ..

(مکارم ): در صورتی که شوهر غائب باشد و فوت کند .. (2) (سیستانی ): نه از زمان مرگ شوهر؛ ولی این حکم در زنی که به سن بلوغ نرسیده و یا دیوانه می باشد محل ّ اشکال است و رعایت احتیاط، واجب است .