توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 594

ص: 594

مانند گنجشک چنانچه بعضی از این امور قابل تشخیص یا جدا کردن نباشد خوردن آن اشکال ندارد.

(صافی ): بنا بر احتیاط مستحب ّ از چیزی که در میان سم است ، و به آن ذات الاشاجع می گویند اجتناب شود.

(بهجت ): مسأله خوردن پنج چیز از حیوانی که حلال گوشت است و به دستور شرع آن را سر بریده اند حرام است که عبارتند از : 1 طحال (سپرز) 2 نری 3 دنبلان 4 خون 5 فضله و سرگین . هر چه در نظر مردم جزء چیزهای خبیث باشد و متعارف مردم از آنها متنفّر باشند، خوردن آنها حرام است . و بنا بر احتیاط واجب باید از خوردن ده چیز اجتناب کرد، اگر چه جزء چیزهای خبیث نباشند، که عبارتند از : 1 مثانه (بولدان ) 2 زهره دان ، 3 بچه دان ، 4 فرج 5 غُدد، که آنها را دُشوِل هم می گویند. 6 نخاع (مغز حرام )، که داخل ستون فقرات و گردن است . 7 نخود مغز (و آن چیزی است در مغز به شکل نخود). 8 چیزی که در میان سُم ّ است و به آن ذات الأشاجع هم می گویند. 9 حدقه چشم 10 پی دو طرف تیره پشت .

(مکارم ): مسأله چهار ده چیز از حیوانات حلال گوشت (بنا بر احتیاط واجب در بعضی از آنها) حرام است : 1 خون 2 نری 3 فرج 4 بچه دان 5 غُدد که آن را دشول می گویند. 6 تخم که آن را دنبلان می گویند. 7 دانه کوچکی که در مغز سر است و به شکل نخود می باشد. 8 مغز حرام که در میان تیره پشت است . 9 پی که در دو طرف گردن قرار دارد و تا تیره پشت کشیده شده . 10 زهره دان . 11 سپرز (طحال ). 12 مثانه (محل ّ اجتماع بول ). 13 سیاهی چشم 14 چیزی که در میان سم است و عرب آن را ذات الأشاجع می گوید، این در حیوانات بزرگ است ، امّا در حیوانات کوچکی مانند گنجشک چنانچه بعضی از این امور قابل تشخیص یا جدا کردن نیست ، خوردن آن اشکالی ندارد.

(زنجانی ): مسأله چهارده چیز از اجزاء حیوانات حلال گوشت حرام است : 1 خون 2 نری 3 فرج 4 بچه دان 5 غدد که آن را دشول می گویند. 6 تخم که آن را دنبلان می گویند. 7 چیزی که در مغز کله است و تقریباً به اندازه نصف نخود است . 8 مغز حرام که در میان تیره پشت است . 9 پی که در دو طرف تیره پشت است . 10 زهره دان 11 سپرز (طحال ) 12 بول دان (مثانه ) 13 سیاهی چشم 14 چیزی که در میان سم است و به آن ذات الاشاجع می گویند.

حرمت برخی از این چیزها بنا بر احتیاط می باشد.

[مسأله 2627]

مسأله 2627 خوردن سرگین و آب دماغ حرام است و احتیاط واجب آن است که از خوردن چیزهای خبیث دیگر که طبیعت انسان از آن متنفر است اجتناب کنند (1) ولی اگر پاک باشد و مقداری از آن به طوری با چیز حلال مخلوط شود که در نظر مردم نابود حساب شود، خوردن آن اشکال ندارد. (1) (اراکی ): خوردن سرگین و بول حیوان و آب دماغ و چیزهای خبیث دیگر که طبیعت انسان از آن متنفّر است حرام می باشد ..

(گلپایگانی ): خوردن خبائث یعنی چیزهایی که طبیعت انسان از آن متنفّر است ، حرام می باشد ..

(نوری ): خوردن سرگین و آب دماغ و بطور کلّی چیزهای خبیث که طبیعت انسان از آن