توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 674

ص: 674

ادا نماید، باید کاری کند که اطمینان نماید پس از مرگش پرداخت می شود مثلًا وصیّت کند به شخص مورد اعتمادی ؛ و همچنین است اگر حج ّ بر او واجب باشد و نتواند خودش فعلًا نائب بگیرد و امّا اگر بتواند بدهی خود از وجوه شرعیه را فعلًا بدهد، باید فوراً بدهد، هر چند نشانه های مرگ را در خود نبیند. (2) (مکارم ): یا اگر مال ندارد، احتمال می دهد دوستان یا بستگانش آن را ادا کنند، باید وصیّت نماید، همچنین است اگر حج ّ بر او واجب باشد. (3) (فاضل ): و یا از هر راه دیگر که فراغ ذمّه برای او حاصل شود ..

[مسأله 2702]

مسأله 2702 کسی که نشانه های مرگ را در خود می بیند، اگر نماز و روزه قضا دارد، باید وصیّت کند (1) که از مال خودش برای آنها اجیر بگیرند (2) بلکه اگر مال نداشته باشد ولی احتمال بدهد کسی بدون آن که چیزی بگیرد آنها را انجام می دهد، باز هم واجب است وصیّت نماید (3) و اگر قضای نماز و روزه او به تفصیلی که در [باب نماز قضا از مسأله 1370 تا 1389] گفته شد (4) بر پسر بزرگترش واجب باشد، باید (5) به او اطّلاع دهد یا وصیّت کند که برای او بجا آورند. این مسأله ، در رساله آیت اللّه (بهجت ) نیست (1) (مکارم ): بنا بر احتیاط واجب باید وصیّت کند (با رعایت آنچه در مسأله نماز و روزه استیجاری گفته شد). [پایان مسأله ] (تبریزی ): بنا بر احتیاط باید وصیّت کند .. (2) (سیستانی ): باید کاری کند که اطمینان نماید پس از مرگش بجای او انجام می دهند مثلًا وصیّت کند که از مال خودش برای آنها اجیر بگیرند .. (3) (تبریزی ): باز هم وصیّت نماید ..

(سیستانی ): ولی اگر کسی داشته باشد مانند پسر بزرگتر که بداند چنانچه به او اطّلاع دهد قضای نماز و روزه او را انجام می دهد، همین قدر کافی است که به او اطّلاع دهد و لازم نیست وصیّت کند. (4) (نوری ): در مسأله [1390] گفته شد .. (فاضل ): به تفصیلی که در بحث نماز قضا گفته شده .. (5) (تبریزی ): بنا بر احتیاط باید ..

(زنجانی ): مسأله کسی که نشانه های مرگ را در خود می بیند، اگر نماز و روزه قضا دارد، باید وصیّت کند که برای او نایب بگیرند، مگر مطمئن باشد که کسی نماز و روزه او را بدون وصیّت هم بجا می آورد، و اگر برای نایب گرفتن باید از مال میّت صرف کرد، به مقدار ثلث مال از مال میّت برمی دارند و برای برداشتن مقدار بیشتر از مال میّت باید ورثه اجازه دهند، و اگر مالی هم نداشته باشد باید به بهترین راه ممکن کاری کند که نماز و روزه او بجا آورده شود مثلًا اگر احتمال دهد کسی بدون آن که چیزی بگیرد آنها را انجام دهد، وصیّت می کند تا نماز و روزه وی بجا آورده شود، و اگر قضای نماز و روزه او به تفصیلی که در مسأله [1390] گفته شد بر پسر بزرگترش واجب باشد، باید به او اطّلاع دهد یا وصیّت کند که برای او بجا آورد یا به طریق دیگر، کاری کند که نماز و روزه او انجام گیرد.

[مسأله 2703]

مسأله 2703 کسی که نشانه های مرگ را در خود می بیند، (اگر مالی پیش کسی دارد