توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 711

ص: 711

بود و در صورت متعدّد بودن نوادگان ، سهم پسر دو برابر سهم دختر است ؛ بنا بر این نوادگان دختری 13 سهم خود را به گونه ای تقسیم می کنند که هر پسر دو برابر هر دختر ببرد و نوادگان پسری هم 23 سهم خود را به این شکل تقسیم می کنند.

مسائل اختصاصی

(زنجانی ): مسأله 2749 اگر همراه طبقه اوّل ، شوهر یا زن وجود داشته باشد و در طبقه اوّل وارث قرابت بر وجود داشته باشد، تقسیم ارث روشن است : نخست شوهر و زن و وارث فرض بر دیگر (اگر وجود داشته باشد) ارث خود را می برد و باقی مانده به وارث قرابت برمی رسد، بنا بر این اگر وارث شوهر و پسر باشند، شوهر 14 می برد و بقیه به پسر می رسد، و اگر شوهر و پدر و مادر و پسر و دختر باشند، شوهر 14 و هر یک از پدر و مادر 16، و 512 باقی مانده را پسر و دختر برده و پسر دو برابر دختر می برد؛ در نتیجه سهام نهایی بدین گونه خواهد بود: شوهر 936، پدر و مادر هر یک 636، پسر 1036 و دختر 536.

(زنجانی ): مسأله 2750 اگر همراه افراد فرض بر طبقه اوّل ، شوهر یا زن هم باشد، در اینجا گاه مجموع فرضها از کل ّ ترکه بیشتر می شود که در این صورت از سهم دختر یا دختران کم می شود و سهم پدر و مادر و شوهر و زن تغییری نمی کند و گاه مجموع فرضها از کل ّ ترکه کمتر می گردد که در این صورت مقدار باقی مانده به پدر و مادر و دختر یا دختران به نسبت سهام داده می شود و به سهم زن و شوهر اضافه نمی گردد.

چند مثال از بیشتر شدن مجموع فرضها از کل ّ ترکه : (1) شوهر و پدر و چند دختر با هم باشند: فرض شوهر 14، فرض پدر 16 و فرض دختران 23 بوده که مجموعاً 1312 شده و 112 از کل ّ ترکه بیشتر می گردد؛ این 112 از سهم دختران کم می شود، در نتیجه سهم شوهر 312 و سهم پدر 212 باقی مانده و سهم دختران از 812 به 712 کاهش می یابد. (2) شوهر و پدر و مادر و یک دختر با هم باشند: در این صورت فرض شوهر 14 و فرض پدر 16 و فرض مادر 16 و فرض دختر 12 می گردد که مجموع آن 1312 و 112 از کل ّ ترکه بیشتر است . در اینجا هم سهم شوهر همان 312 و سهم پدر و مادر هر یک 212 باقی مانده و سهم دختر از 612 به 512 کاهش می یابد. (3) زن و پدر و مادر و دختران با هم باشند: در این صورت فرض زن 18 (با توضیحی که بعداً خواهد آمد) و فرض هر یک از پدر و مادر 16 و سهم دختران 23 می باشد که مجموع آنها 2724 می باشد. در اینجا سهم زن 324 و سهم هر یک از پدر و مادر 424 باقی مانده و سهم دختران از 1624 به 1324 کاهش می یابد.

چند مثال از کم آمدن مجموع فرضها از کل ّ ترکه : (1) شوهر و پدر یا مادر و یک دختر با هم باشند: فرض شوهر 14 و فرض پدر یا مادر 16 و فرض دختر 12 بوده که مجموعاً 1112 بوده که 112 از ترکه باقی می ماند که به نسبت سهام بین پدر ( یا مادر) و دختر تقسیم می گردد؛ در نتیجه ، سهم نهایی شوهر همان 416 بوده و سهم پدر یا مادر به 316 و سهم دختر به 916 افزایش می یابد.