توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید - جلد 2 صفحه 741

ص: 741

[مسأله 2774]

اشاره

مسأله 2774 مجرای آب قنات و مانند آن حکم زمین را دارد و آجر و چیزهایی که در آن به کار رفته ، در حکم ساختمان است . (1) این مسأله ، در رساله آیات عظام : (صافی ) و (بهجت ) نیست (1) (سیستانی ): اما نسبت به خود آب از عین آن ارث می برد.

(فاضل ): مسأله چاه و مجرای آب قنات و آبی که به تدریج از قنات یا چاه خارج می شود هم حکم زمین را دارد و زن از آن ارث نمی برد. بلی از آبی که در هنگام فوت میّت در چاه یا منشأ قنات وجود دارد مثل میوه درخت ارث می برد. زن از تمام تأسیسات و اجزاء ساختمان مثل کنتور آب و برق و گاز، سیم کشی و لوله کشی و چیزهائی که معمولًا در خرید خانه همراه خانه معامله شده و عرفاً جزء خانه محسوب می شود ارث می برد.

مسائل اختصاصی

(فاضل ): مسأله 2940 زن بنا بر آنچه بیان شد تنها از قیمت اموال غیر منقول ارث می برد لذا نمی تواند به مقدار سهم الارث خود عین اموال را مطالبه کند همانطور که سایر ورثه هم باید اموال غیر منقول را به زن بدهند البته اگر با هم مصالحه کنند مانعی ندارد.

(فاضل ): مسأله 2941 زن از قیمت اموال غیر منقول در حال فوت متوفّی ارث می برد بنا بر این اگر بعد از فوت میّت اموال افزایش قیمت داشت زن از قیمت افزوده شده ارث نمی برد همانطور که از سایر نماءات و منافع آن ارث نمی برد. البته در صورت افزایش قیمت ، مصالحه با زن میّت بسیار پسندیده است خصوصاً اگر ندادن قیمت به جهت تأخیر ورثه صورت گرفته باشد.

[مسأله 2775]

اشاره

مسأله 2775 اگر میت بیش از یک زن داشته باشد، چنانچه اولاد نداشته باشد، چهار یک مال و اگر اولاد داشته باشد، هشت یک مال به شرحی که گفته شد (1) به طور مساوی بین زنهای عقدی او قسمت می شود (2) اگر چه شوهر با هیچ یک از آنان یا بعض آنان نزدیکی نکرده باشد (3) ولی اگر در مرضی که به آن مرض از دنیا رفته زنی را عقد کرده و با او نزدیکی نکرده است ، آن زن از او ارث نمی برد و حق مهر هم ندارد (4) (1) (مکارم ): به طور مساوی میان زنان او تقسیم می شود، خواه شوهر با آنها نزدیکی کرده باشد یا نه ، امّا اگر در مرضی که به آن مرض از دنیا رفته زنی را عقد کرده ، در صورتی ارث از او می برد که با او نزدیکی کرده باشد. (2) (گلپایگانی )، (خوئی )، (تبریزی )، (سیستانی )، (صافی )، (زنجانی )، (بهجت ): بطور مساوی بین زنان او ( (بهجت ): زنهای دائمی او) قسمت می شود .. (3) (خوئی )، (سیستانی )، (تبریزی ): اگر چه شوهر با همه یا بعض آنان نزدیکی نکرده باشد .. (4) (صافی ): و اگر در آن مرض به مرض یا علت دیگر بمیرد احتیاط آن است که زن با سایر ورثه در مهر و ارث مصالحه نمایند و زن احتیاطاً عده وفات نگاه بدارد.