دائره المعارف طهور: احکام فقهی صفحه 1322

ص: 1322

البته مسئله ارث مرد و زن بحث مبسوطی دارد و از مجموع آن روشن می شود که اولا در برخی از موراد سهم الارث زن و مرد مساوی است و ثانیا در مواردی که سهم مرد بیش از سهم زن است حقوق فراوان دیگری برای زن ملحوظ شده که کاملا تامین کننده تعادل بین این دو است. بنابراین علم و دانش بشر بسیار محدود است و اگر با این علماندک بخواهد برای فرد و جامعه احکام و قوانینی وضع کند، معلوم می شود که افراد آن جامعه چه سرشتی خواهند داشت. پس انسان بر اثر کمی دانش قادر به وضع قانون جامع. کامل نیست و تدوین چنین قانونی از عهده انسان عادی و متعارف که دانشی بشری و کسبی دارد خارج است و باید کسی باشد که افزون بر علوم عادی مشمول عنایت الهی در تفضل علم لدنی نیز قرار گیرد. در حقیقت قانونگذار واقعی خدای سبحان است و انسان ملکوتی که دارای مقام نبوت و رسالت است آن را از خداوند تلقی و به جامعه بشری القا می کند، زیرا چنان قانونگذار علیم و قدیری است که بر همه هستی احاطه دارد و انسان الهام گرفته از او می تواند زوایای وجودی انسان و رابط میان او با نظام هستی را تشخیص دهد. اطلاع آسمانی چنین شخصی بیش از علم زمینی اوست و دانش او به مراتب افزون از علم افراد عادی است.

غرض آنکه تنها فردی که ملهم به الهام الهی است می تواند قوانینی وضع نماید که جامع مصالح و منافع شخصی و اجتماعی باشد. ائمه (ع) که جانشینان واقعی پیامبرند چنین ویژگی را دارا هستند؛ علی (ع) می فرماید: «ایها الناس سلونی قبل ان تفقدونی فلانا بطرق السماء اعلم منی بطرق الارض». این بیان علی (ع) تنها وصف حال خویش نیست، بلکه همه اهل بیت عصمت و طهارت در چنین جایگاه رفیعی قرار دارند چنان که در خطبه ای دیگر می فرماید: «شما مردم به واسطه ما اهل بیت از تاریکی های جهالت نجات یافته و هدایت شدید و به کمک ما به اوج ترقی رسیدید، صبح سعادت شما با نور ما درخشید و...».