دائره المعارف طهور: احکام فقهی صفحه 1398

ص: 1398

نوع یکم: ممنوعیت کنز (اندوختن)، اصول بنیادین معاش است، مانند طلا و نقره که با در نظرگرفتن وحدت ملاک همه انواع پول را (که وسیله تبادل کالاها، کار و کالا، کار و کار است)، شامل می گردد. «الذین یکنزون الذهب و الفضه و لا ینفقونها فی سبیل الله فبشر هم به عذاب الیم» (توبه/ 34)؛ «آنانکه طلا و نقره را می اندوزند و در راه خدا صرف نمی کنند، آنان را به عذاب دردناکی تهدید کن». «و ما افاء الله علی رسوله من اهل القری فلله و للرسول و لذی القربی و الیتامی و المساکین و ابن السبیل کی لا یکون دوله بین الاغنیاء منکم» (حشر/ 7)؛ «آن اموالی را که خداوند از مشرکین و کفار مزاحم از اهل آبادیها به پیامبر (ص) برگردانیده است، از آن خدا و پیامبر (ص) و اقربای نیازمند او و ایتام و بینوایان در راه ماندگان است، آن اموال بدینگونه تقسیم گردد، تا در دست ثروتمندان شما به جریان نیفتد».

جریان اموال میان اغنیاء برای ضرورت معاش نمی باشد، زیرا فرض غنی و بی نیازی با احتیاج به معاش ضروری تناقض دارد. بنابراین اگر اموال مسلمانان به دست آنان بیفتد، ثروت اندوخته ای است که برای افزایش و خود کامگی در تباه کردن مواد معشیت مردم اختصاص می یابد. «ویل لکل همزه لمزه. الذی جمع مالا و عدده. یحسب ان ماله اخلده. کلا لینبذن فی الحطمه. و ما ادراک ما لحطمه. نار الله الموقده. التی تطلع علی الافئده. انها علیهم مؤصده. فی عمد ممدده» (همزه/ 1-9)؛ «وای بر هر بدگوی کننده عیب جوی، آنکه مالی فراهم کرد و برشمرد، می پندارد که مالش او را جاوید کند، چنین نیست که می پندارد، حتما در آتشی شکننده افکنده شود، و تو چه دانی آتش شکننده چیست؟ آتش برافروخته الهی است، آتشی که بر دل ها افتد و زبانه کشد، این آتش بر آنها سرپوش است و راه گریز ندارد، در ستون هایی است کشیده شده» این آیه هم با تاکید کامل و وعده آتش، ثروت اندوخته را که از بهره مندشدن جامعه جلوگیری می کند، ممنوع اعلام می نماید.