دائره المعارف طهور: احکام فقهی صفحه 1404

ص: 1404

صورت دوم نیز به نظر فقها اشکال ندارد چرا که در چنین صورتی، مالکیت و تملیک، مقید به زمان نشده و فقط مملوک، محدود به زمان شده است. مرحوم سید محمد کاظم یزدی در این باره می نگارد: اگر مدت، قید مملوک باشد چنین بیعی بی اشکال است مثل این که بگوید: شیر این گوسفند را در مدت یک ماه به تو فروختم...

در فرض سوم: زمان، قید بیع واصل تملیک است یعنی عین معینی، برای مدت مشخص تملیک می شود. از بررسی کلمات فقهایی که دراین مورد اظهار نظر کرده اند برمی آید که ظاهرا آنان تردیدی در بطلان بیع موقت ندارند و همه آنان چنین بیعی را باطل و فاسد می دانند.

من_اب_ع

دکتر عزیزاله فهیمی- مقاله فساد بیع و آثار آن

شهید ثانی- الروضه البهیّه، ج 3- صفحه 424

فی اقسام البیع _ ترمینولوژی حقوق- شماره 970 _ 932

کلی__د واژه ه__ا

اسلام فقه احکام اقتصادی خرید و فروش

فرق میان غنیمت و فیء

غنائم جنگی، معادن، کوه ها، دشت و دمن، نیزارها، جنگلها و زمین های بدون مالک، از مباحث عمده در انفال هستند. خداوند در قرآن می فرماید: «یسئلونک عن الاءنفال قل الاءنفال لله و الرسول فاتقوا الله و أصلحوا ذات بینکم و أطیعوا الله و رسوله إن کنتم مؤمنین؛ از تو درباره ی غنیمت ها می پرسند، بگو: غنیمت ها از آن خدا و رسول است. پس از خدا پروا دارید و روابط خود را اصلاح کنید و از خدا و رسولش اطاعت کنید اگر مؤمن هستید.» (انفال/ 1) کلمه انفال، جمع نفل _ به فتح فا _ به معنای زیادی هر چیزی است و به همین خاطر، نمازهای مستحبی را که زیاده بر فریضه است، نافله می گویند و این کلمه بر زیادیهایی که «فیء» شمرده می شود نیز اطلاق می گردد و منظور از «فیء» اموالی است که مالکی برای آنها شناخته نشده باشد؛ مثل، کوه ها و بستر رودخانه ها و خرابه های متروک و آبادیهایی که اهلش هلاک شده اند و اموال کسی که وارثی ندارد و غیر اینها؛ و از این جهت آن را انفال گویند که گویا اموال مذکور زیادی بر آن مقدار اموالی است که مردم مالک شده اند؛ به طوری که دیگر کسی نبوده آنها را تملک کند و چنین اموالی از آن خدا و رسول خدا (ص) است. غنایم جنگی را نیز انفال می گویند؛ این هم باز به خاطر این است که زیادی بر آن چیزی است که غالبا در جنگها مورد نظر است؛ زیرا، در جنگها منظور تنها پیروز شدن بر دشمن است و وقتی غلبه حاصل شد، منظور برآورده شده است و بنابراین، اموالی که به دست رزمندگان افتاده یا اسیرانی که گرفته اند، وضعیتی زاید بر منظور اولیه است.