دائره المعارف طهور: احکام فقهی صفحه 163

ص: 163

از ان جهت که این اعتقادات و احکام در قلمرو خودسازی عقلی و فطری و وجدانی است، با اندک دقت در باب هر یک از آنها ملاک و علت آن را می توان فهمید و احتیاجی به توضیح و استدلالهای غامض و اصطلاح گویی ندارد و با به دست آوردن ملاک و علت هر یک از آن احکام لازم (واجب)، احکام شایسته آن را نیز می توان فهمید به عنوان نمونه: شناخت و قرار گرفتن در مسیر اصلاح و پیشبرد آن، لازم است. این یک حکم بایسته ای است که از جانب عقل و نقل معتبر برای نجات از جهل به خویشتن و ابتلای به بیماری از خود بیگانگی صادر شده است. برای وصول به هدف مزبور، مقداری فعالیتهای فکری و عقلانی واجب است و برای وصول به وسایل شایسته و به هدف به طور مطلوب در حد عالی تفکرات و فعالیتهای شایسته ای مورد نیاز است که در اصطلاح فقهی مستحبات گفته می شود. در نمونه فوق، افزایش معرفت درباره خویشتن از حد لازم، پرداختن به اصطلاحات عالیتر از درجات لازم است که برای هر انسانی واجب است.

من_اب_ع

محمدتقی جعفری- فلسفه دین- صفحه 142-144 و 145-146

کلی__د واژه ه__ا

نفس کمال انسان شناخت فلسفه احکام خودسازی فلسفه دین فضایل اخلاقی تربیت باورها قرآن

احکام عبادی

حج

توسعه مسجدالحرام در طول تاریخ

مسجدالحرامی که اکنون می بینیم، در صدر اسلام این قدر بزرگ نبود. در واقع، فاصله کعبه تا مسجدالحرام حدود 15متر بیشتر نبود. مسجدالحرام حدود 32×32 متر بود و کعبه 4 متر عرض و کمی بیشتر طول داشت. در صدر اسلام خانه های اطراف را خریدند و مسجدالحرام را توسعه دادند. در زمان مهدی عباسی، خلیفه سوم عباسی تصمیم گرفتند بار دیگر آن را توسعه بدهند. خلفای اسلام در توسعه آن سعی داشتند رعایت کنند که خانه های مردم را به زور نگیرند، زیرا برخی این کار را غصب می دانستند. مهدی می خواست مسجدالحرام را توسعه بدهد. برخی گفتند نمی فروشیم، عده ای از فقهای اهل تسنن گفتند، خانه خودشان است دلشان بخواهد می فروشند و نخواهد نمی فروشند. بعضی دیگر گفتند مسجدالحرام است، به زور می شود گرفت. معمولا مشکلی می شد به ائمه اطهار رجوع می کردند.