دائره المعارف طهور: احکام فقهی صفحه 174

ص: 174

حضرت سیدالشهدا، امام حسین (ع) نیز بعد از ظهر روز عرفه همراه با فرزندان و گروهی از اصحاب از خیمه های خود در صحرای عرفات بیرون آمدند، و روی به دامن کوه رحمت نهادند و در سمت چپ کوه روی به کعبه، همایشی تشکیل دادند، که موضوع آن به مناسبت روز عرفه (روز شناخت)، شناخت و سازندگی بود. این همایش، تنها جنبه علم و معرفت نداشت بلکه شناخت توأم با عمل و سازندگی و تزکیه و خودسازی بود. به هر حال به احتیاط واجب لازم است از بعد از زوال روز نهم تا مغرب در سرزمین عرفات باشد و مراد از «وقوف» همین بودن در آنجا است حالا چه بنشیند چه راه برود یا بخوابد فرقی ندارد البته اگر در تمام این مدت خواب یا بی هوش باشد وقوف او باطل است پس باید تأخیر انداختن از اول ظهر اگر کم باشد مثلا به مقدار نماز ظهر و عصر که پشت سر هم بخواند معلوم نیست حرام باشد. بودن در مجموع بعد از ظهر تا مغرب گرچه واجب است لکن تمام آن رکن نیست که حج به ترک آن باطل شود. پس اگر مقدار کمی توقف کند و برود یا طرف عصر بیاید و توقف کند حج او صحیح است اگر چه توقف نکردن او در تمام وقت دانسته و عمدی باشد.

در اهمیت وقوف در عرفات، پیامبر خدا (ص) می فرماید: همه جای عرفات، موقف است، پس از دل عرفه بالاتر روید. امام صادق (ع) می فرماید: همه جای عرفات، موقف است و بهترین جا برای وقوف، دامنه کوه است. و نیز می گوید: در سمت چپ کوه وقوف کن، چرا که پیامبر خدا (ص) در عرفات در سمت چپ کوه وقوف کرد و چون ایستاد، مردم هجوم آوردند به محل فرود آمدن شتر او و در اطراف آن وقوف می کردند که پیامبر ناقه را دور کرد، آنان نیز چنین کردند. پس فرمود: ای مردم! محل پای شتر من موقف نیست، همه این منطقه موقف است و با دست به موقف اشاره فرمود در مزدلفه نیز چنین کرد. پس هر جای خالی را دیدی، با خودت و وسایلت آنجا را پرکن، خداوند دوست دارد که این جاهای خالی پرشود و از رفتن به بلندی ها دست بردار و از منطقه اراک هم بپرهیز. همچنین از امام صادق (ص) نقل شده که فرمود: از امیرالمؤمنین (ع) درباره وقوف در حل (خارج حرم)، در عرفات پرسیدند، که چرا در حرم نیست؟ فرمود: زیرا کعبه، اندرون خانه است و حرم، خود خانه. چون حجاج، رو به خدای می آورند، آنان را در آستانه در نگه می دارد تا به درگاهش تضرع و ناله کنند.