دائره المعارف طهور: احکام فقهی صفحه 1740

ص: 1740

خداوند در جای دیگر می فرماید: «فإذا لقیتم الذین کفروا فضرب الرقاب حتی إذا أثخنتموهم فشدوا الوثاق فإما منا بعد و إما فداء حتی تضع الحرب أوزارها ذلک و لو یشاء الله لانتصر منهم و لکن لیبلوا بعضکم ببعض و الذین قتلوا فی سبیل الله فلن یضل أعملهم»، (محمد/ 4)؛ «هنگامی که با کافران در میدان جنگ رو به رو می شوید گردنهایشان را بزنید، و همچنان ادامه دهید تا به اندازه کافی دشمن را در هم بکوبید، در این هنگام اسیران را محکم ببندید، سپس یا بر آنها منت گذارید و آزادشان کنید یا در برابر آزادی از آنها فدیه بگیرید، و این وضع همچنان ادامه یابد تا جنگ بار سنگین خود را بر زمین نهد، برنامه این است، و هرگاه خدا می خواست خودش آنها را مجازات می کرد، اما می خواهد بعضی از شما را با بعضی دیگر بیازماید، و کسانی که در راه خدا کشته شدند خداوند هرگز اعمالشان را نابود نمی کند».

می فرماید: هنگامی که با کافران در میدان جنگ روبرو می شوید با تمام قدرت به آنها حمله کنید و گردن هایشان را بزنید! فاذا لقیتم الذین کفروا فضرب الرقاب، بدیهی است گردن زدن کنایه از قتل است، بنابراین ضرورتی ندارد که جنگجویان کوشش خود را برای انجام خصوص این امر به کار برند، هدف این است که دشمن از پای درآید، ولی چون گردن زدن روشن ترین مصداق قتل بوده روی آن تکیه شده است. و به هر حال این حکم مربوط به میدان نبرد است زیرا لقیتم از ماده لقاء در این گونه موارد به معنی جنگ است، قرائن متعددی در خود این آیه مانند مساله اسارت اسیران و واژه حرب (جنگ)، و شهادت در راه خدا که در ذیل آیه آمده است گواه بر این معنی است. و از اینجا روشن می شود افرادی که به منظور تبلیغات ضد اسلامی آیه را طوری معنی کرده اند که اسلام می گوید: با هر کافری روبرو شدی گردنش را بزن! چیزی جز اعمال غرض و سوء نیت نیست، وگرنه خود این آیه صراحت در مساله روبرو شدن در میدان جنگ دارد. بدیهی است هنگامی که انسان با دشمنی خونخوار در میدان نبرد روبرو می شود اگر با قاطعیت هر چه بیشتر حملات سخت و ضربات کوبنده بر دشمن وارد نکند خودش نابود خواهد شد، و این دستور یک دستور کاملا منطقی است. سپس می افزاید: این حملات کوبنده باید همچنان ادامه یابد تا به اندازه کافی دشمن را در هم بکوبید، و به زانو درآورید، در این هنگام اقدام به گرفتن اسیران کنید، و آنها را محکم ببندید (حتی اذا اثخنتموهم فشدوا الوثاق). و می گوید: تنها وقتی دست بکشید که توان مقابله دشمن را در هم شکسته باشید، و آتش جنگ خاموش گردد. اوزار جمع وزر به معنی بار سنگین است. جالب اینکه این بارهای سنگین در آیه، به جنگ نسبت داده شده، می گوید: جنگ بارهای خود را بر زمین نهد این بارهای سنگین کنایه از انواع سلاح ها و مشکلاتی است که جنگجویان بر دوش دارند، و با آن روبرو هستند، و تا جنگ پایان نپذیرد این بار بر دوش آنها است. اما کی جنگ میان اسلام و کفر پایان می گیرد؟