دائره المعارف طهور: احکام فقهی صفحه 1765

ص: 1765

من_اب_ع

مرتضی مطهری- سیری در سیره ائمه اطهار- ص56-51 - 75-74، ص70

کلی__د واژه ه__ا

اسلام جهاد جنگ صلح احکام فقهی قرآن

دستورات اخلاقی اسلام به هنگام جنگ با دشمن

تمام ادیان بر عشق و صلح تاکید کرده اند، اما تقریبا تمام آن ها در طول تاریخ به نوعی درگیر جنگ و علت جنگ قلمداد شده اند. برخی از جنگ های امروزی را به دین نسبت می دهند، اما در حقیقت می توان گفت جنگ های معدودی هستند که علت اصلی آن ها دین باشد. دین برای افراد و گروه های بسیاری مولفه مهم هویت شخصی و گروهی تلقی می شود، اما الزاما هر جنگی که با نام دین انجام می شود، جنگ دینی نیست.

جنگ و اخلاق جنگ در دین اسلام

اسلام راهبردهای روشنی برای زمان آغاز جنگ و چگونگی انجام جنگ از لحاظ اخلاقی ارائه داده است. جنگ در زمان دفاع از خود، زمان حمله دیگر کشورها به کشور اسلامی و زمانی که دیگر کشورها به مسلمانان خود ستم روا دارد، واجب است. جنگ باید به شکلی منظم، با اجتناب از صدمه زدن به غیرنظامیان، استفاده از حداقل نیروی لازم، بدون وجود خشم و رفتار انسانی با اسرای جنگی صورت گیرد. مسلمانان باید بر اساس اصول عدالت الهی اقدام به جنگ کنند. خداوند در قرآن سوره نساء آیه 76 می فرماید: «الذین آمنوا یقاتلون فی سبیل الله والذین کفروا یقاتلون فی سبیل الطاغوت فقاتلوا اولیآء الشیطان ان کید الشیطان کان ضعیفا؛ کسانی که ایمان دارند، در راه خدا پیکار می کنند و آن ها که کافرند، در راه طاغوت. پس شما با یاران شیطان، پیکار کنید (و از آن ها نهراسید) زیرا که نقشه شیطان، (همانند قدرتش) ضعیف است».