دائره المعارف طهور: احکام فقهی صفحه 1795

ص: 1795

4- دشمنان دین که به قصد ویران نمودن اساس دین یا از بین بردن حکومت اسلامی حمله کنند که در این صورت بر همه مسلمانان واجب است دفاع کنند و با آنان رفتار حربی را بنمایند.

مرحوم علامه طباطبائی می نویسد: «اگر چنان که مصلحت مسلمین و اسلام ایجاب نماید، حکومت اسلامی می تواند به طور موقت با دشمنان اسلام پیمان عدم تعرض ببندد ولی حق ندارد طوری روابط و دوستی با آنان برقرار کند که گفتار و کردار آنان اثر سوء بخشیده، افکار و اعمال مسلمانان را فاسد نماید.»

اسلام حتی المقدور خواهان صلح و سازش است به مسلمانان دستور می دهد هرگونه پیشنهادی را راجع به صلح و آشتی بپذیرند چنانکه در قرآن است: و ان جنحوا للسلم فاجنح لها ( سوره انفال/ آیه 62)، «و اگر دشمنان تمایل به سازش دارند شما هم به سازش میل کنید و در ادامه جنگ اصرار نکنید.»

اقسام جهاد

در روایتی از حضرت صادق (ع) رسیده است که آن حضرت در جواب کسی که از اقسام جهاد سئوال کرده است، فرمود جهاد بر چهار قسم است:

اول- جهاد هرکس با نفس اماره خود و اجتناب از گناهان که از بالاترین جهادها است، «مجاهده ال__رجل نفسه عن معاصی الله ع___زوج__ل و ه__و من اعظم الجهاد.»

دوم- مجاهده در مقابل کفاری که در اندیشه مبارزه با مسلمانان هستند و پی فرصت می گردند: «مجاهده الذین یلونکم عن الکفار».

سوم- جهاد با کسانی که دشمنی عمیق با نشر تعالیم اسلام دارند و در صدد آزار و خیانت به مسلمین می باشند که همه افراد باید برای رفع موانع نشر اسلام، جهاد کنند و اگر در این کار غفلت و مسامحه شود عذابی دردناک جامعه را احاطه خواهد کرد و مسئولیت اجرای این امر به عهده امام وقت است که با بصیرت کامل، وظیفه مردم را معین کند. مواظبت و جلوگیری از نفوذ اجانب و حفظ استقلال واقعی از هرجهت و ایجاد و برقراری و تقویت یک برادری ریشه دار اسلامی میان تمام مسلمان، از مهمترین وظائف اجتماعی مسلمانان است: «مجاهده العده فرض علی جمیع الامه.»