دائره المعارف طهور: احکام فقهی صفحه 1796

ص: 1796

چهارم- جهادی که سنت است و با ارزش ترین اعمال محسوب می شود و آن برپا کردن یکی از روش های دینی است. بدین ترتیب که کسی روشی را فرا گیرد و در راه نشر و زنده کردن آن کوشش نماید چنان که در حدیث بیان شده است: «کوشش در احیای برنامه های دین از بهترین و با ارزش ترین کارها است.»

همچنین بعد از این جنگ ها مسلمانان فاتحانه به مدینه برگشتند، پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم خطاب به آنها فرمودند: مرحبا بقوم قضوا الجهاد الاصغر و بقی الجهاد الاکبر ، «آفرین بر مردمی که از جهاد کوچکثر برگشتند ولی هنوز جهاد بزرگتری در پیش دارند.» مردم پرسیدند: ای رسول خدا جهاد اکبر کدام است؟ فرمودند: جهاد النفس ، جهاد با خواهش های نفسانی است.» پیروزی واقعی هرکس به این است که بر نفس خویش مسلط باشد و تمایلات نفسانی او را از راه منحرف نسازد.

من_اب_ع

آیت الله جعفر سبحانی- مبانی حکومت اسلامی- از صفحه 710 تا 712

کلی__د واژه ه__ا

جهاد جهاد اکبر نفس دشمن

انواع جهاد

جهاد مانند نماز و روزه، ارکان و دعائم اسلام است چنانچه در روایت به آن تصریح شده و آیات و اخبار در اهمیت و فضیلت آن و تهدید بر ترک آن بسیار است. جهاد بر چند قسم است:

اول؛ جنگ کردن با کفار، ابتداء برای دعوت کردن ایشان به اسلام، و این قسم از جهاد را شروطی است که از آن جمله اذن امام علیه السلام یا نائب خاص او است و چون در زمان ما امام علیه السلام غائب و نائب خاص نیز ندارد، جهاد ابتدائی ساقط است. قسم دوم، جنگ کردن کفاری که به مسلمین هجوم کرده اند تا اسلام و آثار آن را از بین ببرند. در این قسم جهاد، اذن امام علیه السلام او شرط نیست بلکه بر عموم مسلمین حتی زن ها در صورت توانائی واجب است ( به و جوب کفائی) جنگ کنند و از حریم اسلام دفاع نمایند و شر اجانب و کفار را از بین ببرند. قسم سوم، جنگ کردن با جمعی از کفار که برای کشتن و غارت کردن اموال جمعی از مسلمین هجوم می آورند هر چند غرضشان تغییر دین و برانداختن اسلام نباشد در این قسم هم اذن امام یا نائبش شرط نیست. قسم چهارم، جهاد در مقام دفاع از جان و ناموس و مال است. بر هر مسلمانی واجب است نسبت به کسی که می خواهد او یا مسلمان دیگری را بکشد، یا بخواهد به ناموس او یا مسلمان دیگری تجاوز کند، یا بخواهد مال واجب الحفظ او، یا مسلمان دیگری را ببرد، در صورت توانائی و امن از خطر باید از خودش و دیگری دفاع کند، با رعایت شرایط دفاع و برای هریک از این چهار قسم، احکام و فروعات زیادی است که در کتب فقهی ذکر شده است.