دائره المعارف طهور: احکام فقهی صفحه 277

ص: 277

«امام صادق علیه السلام فرموده اند: وقتی که اراده ی حج نمودی، قبلا خانه ی دل را از هر شاغل و حاجبی که تو را از خدا غافل کرده و مشغول بگرداند، فارغ ساز. کارها و تمام شوون زندگی ات را به خدا واگذار و در جمیع حرکات و سکنات خود، توکل بر او نموده و تسلیم قضا و تقدیر الهی باش. از دنیا و آسایش دنیا و مردم، منقطع شو. حقوقی را که از دیگران به ذمه داری، ادا کن. متکی بر توشه و مرکب و یاران راه قوت بدنی و نیروی جوانی و مال و دارایی خود، مباش. چه آن که ترس آن می رود که خدا همین ها را دشمن انسان و مایه ی وزر و بال آدم خودخواه گرداند، تا دانسته شود که تمام حول و قوه و تدبیر و چاره، بدست خالق یکتاست، و بی توفیق و تسدید او، احدی قادر بر چاره و تدبیری نخواهد بود. پس مهیا و آمادی رفتن شو، مانند کسی که امید بازگشت مجدد به خانه و اهل و عیال خود ندارد. با همسفران نیک رفتار و خوش سفر باش. اوقات نماز را رعایت نما. سنن و دستورات رسول مکرم صلی الله علیه و آله وسلم را بکار بند. و آنچه را که وظیفه است از آداب و رسوم و صبر و تحمل و شکر و مهربانی و بخشش و ترجیح دیگران بر خود، در همه جا و در همه وقت انجام ده. سپس با آب توبه ی خالص، خود را از گناهان شستشو داده و جامه ی صدق و صفا و افتادگی و خضوع، در بر نما و از هرچه که تو را از یاد خدا باز می دارد و از اطاعت او منصرف می سازد، محروم شو و لبیک بگو یعنی از قلبی صادق و با خلوص، بی غش و دغل، عرض اجابت، به دعوت خالق سبحان و ایزد منان بنما، در حالتی که به دست آویز محکم و ناگسستنی، تمسک جسته ای. و همچنان که با بدنت در میان انبوه مسلمانان، طواف کرده و گرد عرش خدا گردش کن. هروله کن، اما هروله ای که در معنا، گریختن از هوای نفس و بیزاری جستن از تمام حوا و قوه ات باشد با بیرون رفتنت از مکه به منا، از غفلت و لغزش های خود، بیرون آی و هرگز آرزوی آنچه را که بر تو حلال نمی باشد و یا شایستگی آن را نداری منما. در عرفات، اعتراف به خطیئات و گناهان نموده و تجدید عهد عبودیت و اقرار به وحدانیت حضرت حق کن، و خود را به مقام قرب خدا برسان. در مزدلفه، شعار تقوای خدا در دل بگیر و با صعود به کوه مشعر، روح خود را به سوی عالم بالا حرکت ده. با کشتن قربانی، حنجره ی هوی را بریده و رگ های طمع را قطع کن. هنگام رمی و سنگ انداختن بر جمرات، افعال زشت و اخلاق ناپسند و دنائت و پستی و شهوت پرستی ها را از خود دور انداز. با تراشیدن سر، عیب های ظاهر و باطن خود را بتراش. و با دخول به حرم، خود را از شر متابعت هوای نفس و خواهش دل، رهانیده و در حفظ و امان خدا، داخل ساز. بیت را با توجه به عظمت و جلالت رب البیت و آشنایی با سطوت سلطانی او ز یارت کن. استلام حجر بنما، در حالتی که رضا به قسمت او داده و خاضع در برابر عظمتش گشته ای. طواف وداع را حاکی از وداع ما سوی الله قرار داده و با هر چه که جز خداست، وداع بنما. با وقوف در کوه صفا، در تصفیه ی روح و تهذیب سر خود، بکوش و خود را برای لقای خدا در روز لقا، آماده گردان. به مروه که رسیدی، مروت نموده و اوصاف خود را در جنب اراده ی حق، فانی ساز، و به عهدی که با خدا بسته و حج خود را مشروط به آن به جا آورده ای، تا روز قیامت، مستقیم و وفادار بمان. و بدان، سر این که خدا، حج را واجب نموده و آن را در میان تمام طاعات، به خودش نسبت داده و فرموده است: «و لله علی الناس حج البیت من استطاع الیه سبیلا»، (حق خداست بر مردم مستطیع که به حج بیت آیند)، و هم نبی اکرم او ترتیب مناسک را به این صورت که هست، تنظیم کرده است، سر این تشریع و تنظیم آن است که اشاره ای به مرگ و قبر و بعث و قیامت باشد و صاحبدلان و خردمندان، از مشاهده ی این مناسک از اول تا به آخر، متذکر عوالم بعد از مرگ، از بهشت و جهنم، بشوند و آمادگی برای ارتحال به آن عالم را به دست آورند».