دائره المعارف طهور: احکام فقهی صفحه 309

ص: 309

در فروع دین هم اختلاف ما با آنها در مسأله ی خمس بارز است. ما معتقدیم که خمس همیشه هست و یک تکلیف مهم دینی است هر مسلمانی، در هر زمانی، هر کاری که دارد، باید از درآمد آن کارش خمس بدهد ولذا خمس در ردیف سایر فروع دین ماست. در ردیف نماز و روزه و حج و جهاد و زکات است. ما می گوییم فروع دین از نظر ما ده تاست: نماز، و روزه، زکوه، خمس، حج، جهاد، امر به معرف، نهی از منکر، تولی، تبری (که به غلط تولا و تبرا می گویند).

خمس از نظر ما یکی از فروع دین و مستقلا یک تکلیف دینی است. ولی از نظر اهل تسنن، خمس از توابع جهاد است و فقط در غنایم جنگی است. می گویند: اگر مسلمان ها با کفار جنگیدند و اموالی به دستشان آمد، آن اموال خمس دارد. ولی ما می گوییم: منحصر به غنایم جنگی نیست، تمام درآمدها خمس دارد. هر مسلمانی، هر شغلی که دارد اعم از زراعت، تجارت، صناعت؛ یا کارمند است، کارگر است، یا هرچه هست، با شرایطی که فقها بیان فرموده اند، وقتی درآمدش از موزنه ی سالش اضافه آمد، به آن اضافه خمس تعلق می گیرد. مطلق درآمد از هر نوع کسب وکاری خمس دارد که یکی از آنها غنیمت جنگی است که به ندرت پیش می آید.

از نظر اهل تسنن، خمس فقط در جهاد ممکن است مورد تکلیف قرار بگیرد و جهاد هم که النادر کالمعدوم است و بسیار کم پیش می آید. چه بسا ده ها یا صدها سال بگذرد و جهادی بین مسلمین و کفار پیش نیاید، به گونه ای که کفار مغلوب شوند و اموال آنها عاید مسلمانان شود. اما ما می گوییم: خمس تمام زندگی اقتصادی هر مسلمانی را فراگرفته است. همان طور که هر مسلمانی در هر شبانه روز پنج بار نماز می خواند و هر سال یک ماه روزه می گیرد، هر سال هم خمس می دهد. هرچه از مخارج سالش اضافه آمد، به آن خمس تعلق می گیرد. حال، این اختلاف بین شیعه و سنی در مسأله ی خمس از کجا پیدا شده است؟