دائره المعارف طهور: احکام فقهی صفحه 320

ص: 320

من_اب_ع

آیت الله جعفر سبحانی- مبانی حکومت اسلامی- از صفحه 676 تا 684 و صفحه 692 تا 695 و صفحه 697 تا 702

کلی__د واژه ه__ا

حکومت انفال زکات خمس جزیه مالیات

خمس در نامه ها و پیمانهای پیامبر

غنیمت معنای وسیعی دارد که یکی از معنی و کاربرد آن را در نامه های پیامبر اسلام به مسلمانان دور از مدینه که در جهاد شرکت نداشتند می بینیم. در این نامه ها پیامبر اکرم (ص) مطالبه خمس می کند.در ادامه، به نمونه ای از این نامه ها اشاره می شود:

1- نمایندگان اعزامی «قبیله عبدقیس» به پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم گفتند: «میان ما و شما، مشرکان «قبیله مضر» قرار دارند و ما جز ماههای حرام وقت دیگری نمی توانیم به خدمت تو برسیم، به ما دستور بده که اگر به آن عمل کردیم، داخل بهشت شویم و دیگران را نیز به آن دعوت کنیم.» پیامبراکرم در پاسخ آنها فرمود: آم___رکم باربع و انها کم عن اربع: ام__رکم بالایمان بالله و ثم فسرها لهم فقال شهاده ان اله الا الله و اقام الصلاه و ایتاء الزکوه و ان خمس ما غنمتم ، «شما را به چهار چیز امر و از چهار چیز نهی می کنم: شما را امر می کنم به اینکه به خدا ایمان بیاورید و سپس در مقام توضیح، به آنها فرمود: شهادت به وحدانیت خدا و اینکه محمد صلی الله علیه وآله وسلم فرستاده اوست، اقامه نماز، دادن زکات و دیگر اینکه یک پنجم آنچه به دست شما می رسد، بپردازید.» پیامبر از فرزندان «عبدقیس» نمی خواست که آنها خمس غنائم جنگی را بپردازند، زیرا آنها جهاد نکرده بودند که غنائم جنگی بدست آورند، حتی از ترس مشرکان قادر نبودند در غیر ماههای حرام از منطقه خود خارج شوند. بنابراین منظور پیامبر از «غنیمت» معنی لغوی آن بوده است یعنی هر درآمدی که بدون مشقت به دست آنها آمده بود، موظف بودند خمس آن را بپردازند.