دائره المعارف طهور: احکام فقهی صفحه 416

ص: 416

سید علی اکبر قریشی- از هجرت تا رحلت

یوسفی غروی- موسوعه التاریخ الاسلامی- ج 2

کلی__د واژه ه__ا

امام حسن مجتبی (ع) تاریخ اسلام حوادث تاریخی زکات ولادت روایات

حکمتهای وجوب زکات و صدقات

برای وجوب زکات و همچنین سایر صدقات واجب، حکمتهائی است که به پاره ای از آنها در روایات اشاره شده است. از آن جمله، امتحان ثروتمندان است که آیا خدا نزد ایشان عزیرتر و محبوب تر است یا مال فانی دنیا؟ و آیا ایمان و تصدیق به ثواب و بهشت جزاهای الهی از روی صدق دارند یا نه؟ و آیا در ادعای بندگی پروردگار، راستگویند یا نه؟ از آن جمله، منظم شدن امر معیشت پریشان حالان و تهیدستان است، چنانچه حضرت صادق علیه السلام می فرماید: «جز این نیست که زکات برای امتحان ثروتمندان و رفع حاجت تهیدسان واجب شد، و اگر مردم زکات مال خود را می دادند، مسلمان فقیر و محتاج پیدا نمی شد و به وسیله حقی که خدا برایش قرار داده بی نیاز می شد و جز این نیست که مردم، فقیر و محتاج و گرسنه و برهنه نمی شوند مگر به سبب گناهکاری ثروتمندان و نرساندن حقوق واجب به ایشان. و سزاوار است که خداوند رحمت خودش را به کسی که حق خدا را از مالش نمی دهد نرساند. و به خدا سوگند می خورم هیچ مالی در صحرا و دریا تلف نمی شود مگر به واسطه ندادن زکات».

از آن جمله، پاک شدن نفس از رذیله بخل و شفا یافتن از این بیماری خانمان سوز است چنانچه در قرآن مجید به پیغمبر می فرماید: «از مال های ایشان بگیر صدقه را تا پاک گردانی و پاکیزه کنی ایشان را به وسیله آن صدقه»( سوره توبه / آیه 103) و در سوره حشر/ آیه 9 می فرماید: «و کسی که بخلش نگاه داشته شود پس ایشان گروه رستگارانند.» و علاج بخل به بذل مال است، به طور تکرار تا عادت به سخاوت کند و به مقدار سعی در ادای صدقات با رعایت آداب آن، از این مرض مهلک نجات می یابد.