دائره المعارف طهور: احکام فقهی صفحه 611

ص: 611

کلی__د واژه ه__ا

مرگ فلسفه احکام حقوق زن احکام فقهی والدین نماز قضا روزه

روایاتی درباره قضای نماز و روزه اموات

در کتاب شریف وسائل، ابواب قضای نماز، باب 12 چنین آمده است:

«باب استحباب التطوع بالصلاوه والصوم والحج وجمیع العبادات عن المیت و وجوب قضاء الولی ما فاته من الصلاوه لعذر»

این دو مسأله است که در باب جمع شده، مسأله اول گذشته از این که جنبه کلامی دارد جنبه فقهی هم دارد یعنی هم مشروعیت و هم استحباب تبرع یا اهدا استفاده می شود که ناظر به مسأله کلامی است، زیرا تأیید می کند که مرده از کار زنده بهره می برد، و مسأله فقهی بودنش آن است که برای زنده مستحب است به یاد مرده ها باشد و نمازها و روزه های آنها را قضاء انجام بدهد.

حدیث اول از امام صادق (ع) روایت شده است که: «ما یمنع الرجل منکم أن یبر والدیه ح_یین و میتین یصلی عنها و یتصدق عنهما و یحج عنهما و یصوم عنهما فیکون الذی صنع لهما و له مثل ذلک فیزیده الله عزوجل ببره وصلته خیرا کثیرا»؛ امام صادق (ع) می فرماید: شخص برای پدر و مادرش چه در حال حیات و چه در حال ممات، نماز و صدقه و حج و روزه انجام بدهد. البته در زمان حیات چه احکامی قابل نیابت هست و چه احکامی قابل نیابت نیست آن را باید فقه معین کند که نمازهای واجب و صوم واجب را در زمان حیات نمی شود به نیابت انجام داد اما حج مستحبی را می توان انجام داد. روایت دیگر آن است که به امام صادق (ع) عرضه داشتند: «یصلی عن المیت؟» آیا از طرف میت کسی نماز بخواند مشروع است یا نه؟