دائره المعارف طهور: احکام فقهی صفحه 62

ص: 62

من_اب_ع

مرتضی مطهری- آزادی معنوی- صفحه 147-143

کلی__د واژه ه__ا

اخلاق قرآن انسان نماز خدا فلسفه احکام عبادت تربیت

سر وجود دو سجده در هر رکعت نماز

شخصی از امام علی (ع) سؤال کرد: چرا ما دو بار به سجده می رویم؟ خوب همین طور که یک بار رکوع می کنیم، یک بار هم سجده بکنیم. البته می دانید که سجده یک خضوع بالاتر از خشوع بیشتری از رکوع است. چون سجده این است که انسان آن عزیزترین عضوش را، (عزیزترین عضو انسان، سر است، آن جا که مغز انسان قرار گرفته است و در سر همه، عزیزترین نقطه پیشانی است)، به علامت عبودیت روی پست ترین چیز یعنی خاک می گذارد، جبین بر خاک می ساید، این طور در مقابل پروردگار اظهار کوچکی می کند. گفت چرا ما در هر رکعت نماز دو بار سجده می کنیم، چه خصوصیتی در خاک است؟

امیرالمؤمنین (ع) این آیه را خواند: «منها خلقناکم و فیها نعیدکم و منها نخرجکم تاره اخری» (طه/آیه 55)؛ «شما را از زمین آفریدیم و به آن باز می گردانیم و بار دیگر از آن بیرون می آوریم». اول که سر بر سجده می گذاری و بر می داری یعنی "منها خلقناکم"، همه ما از خاک آفریده شده ایم، تمام این پیکر ما ریشه اش خاک است، هر چه هستیم از خاک به وجود آمده ایم. دو مرتبه سرت را به خاک بگذار، یادت بیاید که می میری و باز به خاک بر می گردی. دوباره سرت را از خاک بردار و یادت بیفتد که یک بار دیگر از همین خاک محشور و مبعوث خواهی شد.