دائره المعارف طهور: احکام فقهی صفحه 636

ص: 636

آیات و اشارات آیات، روایات وارده در خصوص تهجد و قیام به عبادت در دل شب، و در خصوص «صلاه لیل» به وضوح کامل حکایت از این می کند که سالکان صادق، و طالبان مجاهد باید به تهجد، به قیام به عبادت در دل شب، و به «صلوه لیل» مداومت داشته باشند و در آن مسامحه نکنند. از اشارت آیات، و از نکات روایات هرکسی به اندازه خود می تواند استفاده ها در این باب داشته باشد. و لازم است سالکان طریق در آنها به دقت و تأمل عمیق بپردازند تا آنچه دانستنی است بدانند. از باب تذکیر، و برای تذکر، به بعضی از آیات قرآنی اشاره می کنیم.

1- آیه 64 سوره فرقان که خصوصیات «عباد الرحمن» را بیان می کند، می فرماید: «الذین یبیتون لربهم سجدا و قیاما» یعنی «... و آنها که شب را در طلب لقاء و رضوان پروردگار خویش با سجده و قیام به عبادت به آخر برند.» در این، تهجد، قیام به عبادت در دل شب، و «صلاه لیل» از خصوصیات نشانه های بندگان خدای رحمان ذکر شده است. تعبیرات آیه شریفه، و نکات آن به وضوح حکایت از این دارد که طالبان در مقام طلب و مجاهدت، برای نیل به مقصد، و برای نیل به قرب حضرت معبود، در دل شب با پروردگار خویش سر و سری دارند، سجده ها و قیامها دارند، و تذللها و تبتلها، و بالاخره، کسب عنایتها و نظرها از جناب او. جمله «یبیتون لربهم» به معنی «برای پروردگارشان شب را به آخر می برند» و به دنبال آن جمله «سجدا و قیاما» به معنی «در حال سجده و قیام» برای اهل تدبر، مخصوصا برای سالک صاحبدل حکایتها دارد، و به او که سفر بزرگی را آغا کرده است، تضرع شبانه را گوشزد می کند، و اینکه، در این سفر برای سجده و قیام حساب خاصی هست، و رموز و اسراری در این بین وجود دارد.