دائره المعارف طهور: احکام فقهی صفحه 733

ص: 733

من_اب_ع

مرتضی مطهری- نظام حقوق زن در اسلام- صفحه 214

کلی__د واژه ه__ا

فلسفه احکام نفقه مهریه حق

علل محرومیت زن از ارث در دنیای قدیم

تاریخچه ارث زن

دنیای قدیم، یا به زن اصلا ارث نمی داد و یا ارث می داد، اما با او مانند صغیر رفتار می کرد، یعنی به او استقلال و شخصیت حقوقی نمی داد. احیانا در بعضی از قوانین قدیم جهان اگر به دختر ارث می دادند و به فرزندان او ارث نمی دادند، بر خلاف پسر که هم خودش می توانست ارث ببرد و هم فرزندان او می توانستند و ارث مال پدر بزرگ بشوند، و در بعضی از قوانین دیگر جهان که به زن مانند مرد ارث می دادند نه به صورت سهم قطعی و به تعبیر قرآن، "نصیبا مفروضا" بود، بلکه به این صورت بود که به مورث حق می دادند که درباره دختر خود نیز اگر بخواهد وصیت کند. تاریخچه ارث زن طولانی است، محققین و مطلعین بحث های فراوانی کرده و نوشته های زیادی در اختیار گذاشته اند. علت اصلی محرومیت زنان از ارث، جلوگیری از انتقال ثروت خانواده ای به خانواده دیگر بوده است.

طبق عقاید قدیمی، نقش مادر در تولید فرزند ضعیف است، مادران فقط ظروفی هستند که در آن ظرف ها نطفه مردان پرورش می یابد و فرزند به وجود می آید، از این رو معتقد بودند که فرزند زادگان پسری یک مرد، فرزندان او و جزء خانواده او هستند، و اما فرزند زادگان دختری او، فرزندان او و جزء خانواده او نیستند بلکه جزء خانواده پدر شوهر دختر محسوب می شوند. روی این حساب اگر دختر ارث ببرد و بعد ارث او به فرزندان او منتقل شود سبب می شود که ثروت یک خانواده به یک خانواده بیگانه منتقل گردد.