دائره المعارف طهور: احکام فقهی صفحه 891

ص: 891

* کار و دستمزد

قرآن کریم به خلاف دوران جاهلیت که برای زن هیچ گونه حق کار و دستمزد قائل نبودند تمام دست رنج او را پدر یا شوهرش تصاحب می کرد. اعلان می دارد زنان مانند مردان مالک بهره کار و زحمت شان می باشد.

* مهر

در جاهلیت مهر نیز به زنان تعلق نمی گرفت، و اگر در بعض قبایل چیزی شبیه مهر مرسوم بود در واقع قیمت زن بود که اولیآء زن آن را تصاحب می کردند، اما قرآن با صراحت و قاطعیت دستور می دهد که به زنانتان مهرشان را بدهید «و آتوالنسآء صدقاتهن نحله» (نساء/آیه 4)؛ «به زنانتان مهرشان را بدهید».

* ارث

در عصر جاهلیت زن هیچگونه سهم از ارث نداشت. اعراب زنان و دختران را لایق ارث بری نمی دانستند و می گفتند: لایرثنا الا من یحمل السیف و یحمی البیضه، یعنی آن کسی که نمی تواند شمشیر کشد و از قبیله دفاع کند نباید ارث برد، تنها پسران و در نبود آنها برادران و یا مردان فامیل وارث متوفی بود. این منحصر به اعراب نبوده در قوانین قدیم هندی و ژاپنی و رومی و یونانی و ایرانی بیعیضهایی ناروا در مسأله ارث زیاد وجود داشته است. اما قرآن کریم بر همه این باورها و اعتقادات و قوانین ظالمانه خط بطلان کشیده و اعلان می دارد مردان سهمی از اموالی که پدر و مادر و نزدیکان بجای می گذارند دارند، و زنان هم سهمی، خواه کم باشد یا زیاد، بنابراین هیچ یک حق ندارند سهم دیگری را غصب بکند.

در نتیجه اسلام، توجه خاص به حقوق مالی و اقتصادی زن نموده است، با مقایسه اجمالی بین قانون اسلام و قوانین به اصطلاح دنیای متمدن غرب می توان گفت: برخلاف تصور عده ای حدود و اختیارات زن، آزادی و استقلال او در انجام امور مالی و روابط حقوقی و اقتصادی در شریعت و نظام اسلام و قانون قرآن به مراتب وسیع تر و بیشتر از آن مرزهایی است که در نظامهای حقوقی کشورهایی مدعی تمدن برای زن شناخته شده است.