دائره المعارف طهور: احکام فقهی صفحه 944

ص: 944

این دایه های مهربان تر از مادر، روی همین منطق و سلیقه، موقعیت اجتماعی زن را در اسلام چنین معرفی کرده اند که زن در اسلام در حال اسارت و محرومیت کامل از حقوق اجتماعی زندگی کرده و از آزادی اراده و عمل بی بهره بوده و ارزش او در ارث و شهادت، نصف یک مرد می باشد «آن هم اسما، نه عملا» زن باید پیوسته در خانه زندانی بوده و از نعمت سواد بی بهره باشد و اگر احیانا به اقتضای ضرورت بیرون رود، باید خود را در چادر سیاهی بپیچد که پس و پیشش تمیز داده نشود.

با ملاحظه این اوضاع و مفاسد آنها، رسالت و مسئولیت ما روشن می شود که آنچه بر ما لازم است این است که در تشریح و توضیح نظر اسلام در این مسئله و سایر مسایل اساسی دینی، بی آنکه این سو و آن سو تکاپو کنیم و یا به سخن این و آن گوش دهیم، باید با تعقل آزاد و منطق خدادادی خود به متن بیانات دینی مراجعه کرده و روابط این حقوق را با همدیگر و پایه اساسی آنها را تا حدی که میسور است، به دست آوریم.

من_اب_ع

سید محمد حسین طباطبایی- معنویت تشیع- صفحه126-124

کلی__د واژه ه__ا

اسلام جامعه شناسی دستورات الهی حقوق زن جهان غرب

عقل و انسانیت واحد مبنای وضع حقوق زن و مرد در اسلام

موهبت تعقل

بدون تردید خاصه امتیاز انسانی که او را از هر حیوانی تمیز می دهد، خاصیت تعقل است، که فرآورده های حواس خود را تعمیم داده و از همین معلومات کلی، با تنظیم خاصی نتایج کلی گرفته و مجهولات را کشف می کند. اگر چه انسان احساسات درونی و عواطف داخلی بسیاری دارد که در مسیر زندگی از آنها استفاده های شایان می نماید، ولی نظر به خاصیت زنده انسانی باید همه آنها تحت تنظیم دستگاه تعقل اثر خود را ببخشد وگرنه همه حیوانات همین عواطف و احساسات را دارند، بلکه برخی از آنها در جهاتی به مراتب از انسان قوی تر و مقدم تر دارند. قرآن کریم در آیات زیادی اعطای موهبت تعقل را به انسان منت گذاری نموده و انسان را مسئول حواس و تعقل خود قرار می دهد: «هوالذی انشاکم و جعل لکم السمع و الابصار و الافئده» (ملک/آیه 23)؛ «اوست خدایی که شما را از نیستی به هستی آورد و چشم و گوش و عقل به شما عطا کرد». «ان السمع و البصر و الفؤاد کل اولئک کان عنه مسئولا»؛ (اسراء/ آیه 36)؛ «و در پیشگاه خدا چشم و گوش و عقل مسئولند».