دائره المعارف طهور: احکام فقهی صفحه 956

ص: 956

راغب در مفردات می گوید: خیانت و نفاق یک حقیقت است، جز اینکه خیانت در مقابل عهد و امانت گفته می شود، و نفاق در مسائل دینی. تناسب این داستان با داستان افشای اسرار خانه پیامبر (ص) نیز ایجاب می کند که منظور از خیانت همین باشد. به هر حال آیه فوق امید های کاذب افرادی را که گمان می کنند تنها ارتباط با شخص بزرگی همچون پیامبر (ص) می تواند مایه نجات آنها گردد (هر چند در عمل آلوده باشند)، قطع می کند، تا هیچکس از این نظر برای خود مصونیتی قائل نشود، لذا در پایان آیه می گوید: به آنها گفته می شود با سایر دوزخیان وارد جهنم شوید یعنی میان شما و دیگران از این نظر هیچ امتیازی نیست. به هر حال قرآن کریم نمونه مردم بد را با نقل داستان دو زن بد، تبیین کرده و می فرماید: «ضرب الله مثلا للذین کفروا امراه نوح و امراه لوط» (تحریم/آیه 10)؛ خدا برای کسانی که کافر شدند زن نوح و لوط را مثل آورده. در این جا خداوند نمی فرماید: «ضرب الله مثلا لللاتی کفرن». و نمی فرماید: «ضرب الله مثلا للنساء الکافرات». نمی گوید خدا نمونه زنان بد را ذکر کرد، بلکه می گوید نمونه مردم کافر را ذکر کرد. «ضرب الله مثلا للذین کفروا نه» «للنساء» و نه «لللاتی کفرن» بنابراین معلوم می شود این «للذین کفروا» به معنای مردان کافر نیست بلکه به معنای مردم تبهکار و بزهکار است. منظور از خیانت نیز در اینجا، خیانت مکتبی، اعتقادی و فرهنگی است، و به همین دلیل ذات اقدس اله به ما فرمود: «لا تخونوا الله والرسول و تخونوا اماناتکم» (انفال/آیه 27)؛ «خیانت نکنید به خدا و رسول و خیانت نکنید به امانت هایتان». به پیامبر (ص) خیانت کردن، یعنی، با دین او بد رفتاری کردن. در اینجا که فرمود: زن لوط و زن نوح به این دو پیامبر که یکی از آنها پیامبر اولواالعزم است و دیگری حافظ شریعت ابراهیم (ع) خیانت کردند، یعنی مکتبشان را نپذیرفتند، و اینها نمونه مردم تبهکار و کافرند. بنابراین معلوم می شود که اگر سخن از «الذین» و «امنوا» و مانند آن است بنابر فرهنگ محاوره، منظور، مردم هستند، نه مردان. و در همین آیه هم که فرمود قیل ادخلا النار مع الداخلین اگر چه «ادخلا» همانطوری که تثنیه مذکر است، تثنیه مؤنث هم هست، اما این که «داخلین» را به صورت جمع مذکر سالم ذکر کرد منظور، مردم جهنمی هستند نه مردان جهنمی.