دائره المعارف طهور: احکام فقهی صفحه 986

ص: 986

من_اب_ع

آیت الله عبدالله جوادی آملی- زن در آئینه جلال و جمال- صفحه 224-228

کلی__د واژه ه__ا

ایمان قرآن اولیای الهی ستایش جبر تاریخ عرفان نعمت های الهی بهشت

مقامات عرفانی رابعه بصیریه عدویه

از رابعه عدویه کلماتی آموزنده، در این زمینه رسیده است. در تاریخ آورده اند که او بسیار اشک می ریخت، همین که سخن از آتش به میان می آمد مدهوش می شد و می گفت «استغفارنا یحتاج الی استغفار» ما از استغفارمان باید استغفار کنیم، این همان معرفت بلندی است که سالار شهیدان – صلوت الله علیه- در دعای عرفه می دارد: «الهی من کانت محاسنه مساوی فکیف لاتکون مساویه مساوی»؛ خدایا، کسی که خوبی های او بدی است، بدی هایش چگونه بد نباشد، کسی که خوبی خود را خوب بداند، معلوم می شود – به خیال خودش- به پایه های رفیعی دست یافته است. کسی که نماز می خواند و خیال می کند که کاری کرده است، و دیگر نمی داند که همه این توفیقات به برکت لطف الهی است، کسی که اشکی می ریزد و استغفاری می کند و خیال می کند کار مهمی کرده است، اینها «محاسنه مساوی» است، حسنه او سیئه است، چه رسد به سیئه او، این بانو هم می گوید که: استغفار ما خود محتاج دیگری است. زیرا همین استغفار نیز مشوب و ناخالص می باشد. او هرگز چیزی از مردم نمی پذیرفت و می گفت: «ما لی حاجه بالدنیا» وقتی شنید، سفیان ثوری می گوید: «واح___زناه» تا کی ما باید غمگین باشیم؟ گفت: «واقله حزناه» باید متأثر باشیم که چرا کم محزون هستیم، من می نالم که چرا ناله ام کم است، تو می گویی اصل حزن چرا؟ اما من می گویم: کمی حزن چرا؟ از این بانو سخنان آموزنده دیگری نیز رسیده است، از جمله این که به همه توصیه می نمود که «اکتموا حسناتکم کما تکتمون سیئاتکم؛ همانگونه که بدی های خود را پنهان می کنید تا کسی نبیند، خوبی ها را هم پنهان کنید»، چون اظهار و ظهور خوبی برای یک انسان نقص است، چرا که خودنمایی است.