دائره المعارف طهور: احکام فقهی صفحه 993

ص: 993

8- در باب مزبور می فرماید: گاهی زن در کمال به درجه رجال می رسد و گاهی مرد به طوری تنزل می کند که از نقص زن نیز پایین تر می آید.

9- در باب هفتاد و سوم مردان و زنان نامداری که به مقام های منبع بار یافتند مطرح می فرماید و در بحث حافظون و حافظات حدود الهی و در مبحث حلم چنین می گوید: «ما من صفه للرجال الا و للنساء فیها مشرب تولاهم الله بالحلم؛ هیچ ویژگی در مردان نیست مگر اینکه در زنان نیز در پرتو صفت حلم با عنایت الهی موجود است.»

من_اب_ع

آیت الله عبدالله جوادی آملی- زن در آئینه جلال و جمال- صفحه 235-239

کلی__د واژه ه__ا

آفرینش کمال انسان شناسی تاریخ فلسفه زن اسلام عرفان

امتیاز زن و مرد به حسب علل درونی و بیرونی

برهان عقلی می گوید که، دو شیء متفاوت و متمایز، امتیازشان یا به حسب علل بیرونی و یا عوامل درونی است. و اگر از نظر علل بیرونی و عوامل درونی هیچ تمایزی بین آنها نباشد، دو صنف از یک نوع، یا دو نفر از یک صنف بوده ولی هرگز دو نوع از یک جنس نخواهند بود، چون در این صورت تفاوت جوهری پیدا می کنند.

انسان ها چه زن و چه مرد مبدأ فاعلی و مبدأ غائی شان یکی است. و دینی هم که برای تربیت آنها آمده نسبت به هر دو صنف واحد بوده و پاداش هم که نتیجه عمل است، برای هر دو مساوی است. این امر، یعنی نفی تمایز خارجی، در بسیاری از موارد، مورد استشهاد معصومین – سلام الله علیهم- نیز قرار گرفته است. به عنوان نمونه پیامبر اکرم (ص) می فرماید: «ان الرب واحد والاب واحد الدین واحد، لیست العربیه لاحدکم بأب و أم وانما هی اللسان» یعنی نژاد مایه تفاوت نبوده، قومیت، زمان و زبان زمینه امتیاز را فراهم نمی کند. که در این روایت و یا در روایتی که صاحب «الغارات» از امیرالمؤمنین (ع) در مورد «بنی اسحاق و بنی اسماعیل» نقل کرده است به تساوی علل و عوامل خارجی استشهاد کرده و می فرماید: چون پروردگار یکی است و بازگشت همه به سوی همان مرجع واحد است و پاداش همگان در برابر عمل می باشد، پس بین اقوام و ملل تفاوتی نیست.