احکام مهریه درفقه شیعه صفحه 12

ص: 17

1- ناصر کاتوزیان، دوره ی حقوق مدنی خانواده، ج1، ص140و 141.

2- شهید اول و شهید ثانی، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، ج2، ص333.

3- ر.ک: محقق حلّی و محمد حسن نجفی، جواهر الکلام، ج31، ص54.

4- سید مصطفی محقق داماد، بررسی فقهی حقوق خانواده ، ص 257.

آنچه از ظاهر کلام حضرت آیه الله سید ابوالقاسم خوئی استفاده می شود این است که مهرالمثل محدود به مهر السنه نیست،(1) و همچنین است ظهورفتوای حضرت آیه الله سیستانی. جالب توجه اینکه ایشان توجه به حال زوج را نیز دخیل در تعیین مقدار مهرالمثل می دانند.(2)

و لی آنچه از عبارت امام خمینی در تحریرالوسیله استفاده می شود تفصیل بین موارد مهرالمثل است. در بحث پیش گذشت که در سه مورد مهرالمثل لازم می آید. مورد اول جایی بود که عقد نکاح بدون ذکر مهر منعقد شود و دخول انجام شود. حضرت امام خمینی در این مورد می فرمایند: احوط مصالحه ی در مبلغ زیادتر از مهرالسنه می باشد و در غیر این مورد ملاحظه ی حال زن به حسب سن و بکارت و نجابت و... را ملاک تعیین مهر قرار می دهند.(3)

شیخ طوسی می نویسند: «و إن لم یکن قد سمّی لها مهراً، و أعطاها شیئاً، ثم دخل بها، لم یکن لها شیءٌ، سوی ما أخَذَتْه، و ان لم یُسَمِّ المهرَ، و لم یُعْطِهَا شیئاً، و دخل بها، لزمه مهر المثل، و لا یتجاوز بذلک خمسمائهِ درهمٍ جیاد»(4)

گفتار سوم: مهر مفوّض

تفویض مهر به این صورت که تعیین مهر در اختیار زوج یا زوجه و یا شخص ثالث قرار داده شده باشد.(5)