احکام مهریه درفقه شیعه صفحه 23

ص: 28

1- « و أمّا لو کانت الموطوءه بالشبهه عالمه بالحال بأن کان الاشتباه من طرف الواطئ فقط فلا مهر لها». سید علی حسینی سیستانی، منهاج الصالحین، ج3، ص98.

2- شیخ طوسی، النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی، ص468.

3- محقق حلی، المختصر النافع، ترجمه ی سید محمد نجفی و سعید رزمجو، ج2، ص34.

4- محمد حسن نجفی، جواهر الکلام، ج31، ص7.

3- کلّیِ در معین باشد مانند: یکی از آپارتمانهای یک واحد مسکونی یا یکی از چند ماشینی که تعداد و کم و کیف آن مشخص است؛

4- منفعت باشد؛ مثل سکونت شش ماهه در خانه ای معین یا بهره برداری منفعت مغازه در مدت ده سال؛

5- عمل باشد اعم از کار حلال و آموزش مثل ساختن خانه، تعلیم قرآن، تعلیم زبان خارجی، تعلیم رایانه؛

6- حق باشد اعم از:

الف: حقِ دینی: مثل اینکه شوهر تعهد می کند که زن را به سفر عتبات ببرد؛

ب: حق عینی: مانند حق انتفاع و حق ارتفاق؛

ج: حقوق اقتصادی: مثل حق علامت تجاری؛

د: حقوق ناشی از مالکیت های فکری مثل حق التألیف و حق تکثیر.(1)

و اما در حق خیار برفرض پذیرفتن این مطلب که حق الخیار قابل نقل نیست، شاید باز بتوان اسقاط آن را به عنوان یک عمل حقوقی دارای ارزش مالی مهر قرار داد.

مبحث چهارم: شرایط مهر

اشاره

برای مهر انواع و اقسامی ذکر شد و مهریه در تمام این اقسام دارای شرایط عامی است ولی این اقسام افزون بر شرایط عمومی دارای شروط اختصاصی نیز می باشند.

گفتار اول: شرایط عمومی

برخی از این شرایط مهر در قانون مدنی به صراحت بیان شده و برخی دیگر را هم از باب شرایط عمومی قرارداد و شرایط ثمن و مثمن در قراردادها ذکر کرده اند: