احکام مهریه درفقه شیعه صفحه 24

ص: 29

1- ر.ک: ابراهیم پولادی، مهریه و تعدیل آن، ص 55- 54 ؛ عالیه رجائیان، مهریه حق زن تکلیف مرد، ص22.

1- مهر باید مالیت داشته و دارای ارزش مالی باشد، به نحوی که در بازار اقتصادی قابل داد و ستد و معاوضه بوده و مورد معامله قرار گیرد مانند زمین، اتومبیل و گندم.

در قانون مدنی در بحث مهریه ماده ی 1078آمده: «هر چیزی را که مالیت داشته و قابل تملک نیز باشد می توان مهر قرار داد».

2- قابل تملک باشد بدین معنی که زن بتواند نسبت به آن تملک نماید.بنابراین، مالی که به ملکیت اشخاص در نمی آید مثل اموال عمومی و موقوفات را نمی توان مهر زن قرار داد.این شرط نیز در ماده ی 1078تصریح شده است.

3- نامعین و مجهول نباشد. ماده ی1079قانون مدنی بیان داشته:«مهرباید بین طرفین تاحدی که رفع جهالت بشود معلوم باشد». در برخی نوشته ها شرط دیگری تحت عنوان «تعیین مصداق» و اینکه مورد مهریه باید مصداقاً معین باشد ذکر شده. (1)

ولی ظاهراً این شرط بی دلیل و غیرلازم است؛ چه اینکه بیان شد که مهریه می تواند کلی فی الذمه یا کلیِ در معین باشد.

این سه شرط مورد تصریح قانونگذار است. ولی شروط دیگری هم ذکر شده که در این بحث به آنها تصریح نشده است که بدان اشاره خواهد شد.

4- دارای منفعت عقلایی مشروع باشد، که این شرط خود در دو قسمت قابل بحث است:

الف: منفعت عقلایی: این شرط از ماده ی 1078قابل استنباط است چه اینکه تا شیء منفعت عقلایی نداشته باشد مالیت پیدا نمی کند و منفعت عقلایی و مالیت لازم و ملزوم اند.

ب: منفعت مشروعه: بعضی اشیاء ممکن است منفعت عرفی داشته باشد ولی به لحاظ شرعی یا قانونی استفاده از آن و یا نگهداری و یا حتی تملک آن جایز نباشد مانند: کلب، خنزیر، مشروبات الکلی و مواد مخدر.