احکام مهریه درفقه شیعه صفحه 32

ص: 37

1- محمد علی اراکی، توضیح المسائل، ص381.

2- جواد تبریزی، توضیح المسائل، ص 365.

3- حسین وحید خراسانی، توضیح المسائل، ص 657.

4- حسین مظاهری، توضیح المسائل، ص345.

5- سید علی حسینی سیستانی، منهاج الصالحین، ج 3، ص 26، و المسائل المنتخبه، ص390.

6- « لایزوج الولی، ولاالوکیل بدون مهرالمثل...» شهید اول، اللمعه الدمشقیه، ص 162.

حنفی ها می گویند: پرداخت مهر بر پدر واجب نیست، خواه طفل غنی باشد و خواه فقیر وخواه کبیر باشد و خواه صغیر.

و امامیه می گوید: اگر فرزند صغیر مالی داشت و پدرش او را به ازدواج در آورد مهر در مال طفل است و بر پدر چیزی نیست و اگر صغیر در هنگام عقد مالی نداشت ، مهر بر عهده ی پدر خواهد بود و بر زوج چیزی نیست.و اگر چه بعد از آن غنی شود.و پدر به مهر زوجه ی فرزند کبیر خود ملزم نمی شود مگر آنکه آن را بعد از اجراء عقد ضمانت کند »(1)

مبحث هفتم: تعهد ثالث به پرداخت مهر

ممکن است پرداخت مهر برعهده ی فرد ثالثی قرار گیرد. از این رو بسیاری از خانواده ها به هنگام خواستگاری و ازدواج دخترشان، با آگاهی از عدم تمکن مالی داماد و اطلاع از دارایی های فراوان خانواده یا آشنایان وی، تقاضای تضمین و تعهد پرداخت مهر توسط یکی از آشنایان یا اعضای خانواده ی مرد را به ترتیب فوق مطرح نموده و برآن نیز تاکید می نمایند. در چنین حالتی، علاوه بر مرد، شخص ثالث نیز متعهد به پرداخت مهر به زوجه بوده و نامبرده می تواند آن را از هر یک از آنها و یا از هر دوی آنان مطالبه نماید.

همچنین ممکن است مال(عین)متعلق به شخص ثالثی به عنوان مهر زن قرار داده شود و لزومی نداردکه عین مهر، حتماً متعلق به شوهر باشد.چنانچه برخی از شهرها مرسوم است که به داماد نسبتی از باغ، زمین یا ملک متعلق به خود را بعنوان مهر پسر خود قرار داده و در سند نکاحیه نیز قدیم گردد. (2)

مهر ممکن است عین معین باشد و یا کلی فی الذمه. اگر مهریه به یکی از دو صورت فوق بر عهده ی ثالث قرار گیرد، دو پرسش پیش می آید، یکی این که آیا برخورد زوج هم