احکام مهریه درفقه شیعه صفحه 37

ص: 42

1- عالیه رجائیان، مهریه حق زن تکلیف مرد، ص 32.

2- ناصر کاتوزیان، قانون مدنی درنظم کنونی، ص669.

حرج دو مقوله جداگانه است که یکی در دیگری مؤثر نیست. ثانیاً موضوع مهر در ماده مزبور دلالت صریح به دریافت کل مهرداشته و اخذ قسط یا اقساطی از آن دلیل بر دریافت مهر به معنای آنچه مورد نظر زوجه در هنگام عقد نکاح بوده، نیست»(1)

ولی آیه الله مکارم شیرازی بر این عقیده اند که: «اگر اعسار کسی ثابت شد و بعد حکم شد که مهریه را قسطی پرداخت کند بعد از پرداخت قسط اول زن باید تمکین کند و حق ندارد تمکین را تا اتمام اقساط به تأخیر بیندازد. با پرداخت اولین قسط حق حبس عوض می شود زیرا موضوع عوض می شود همانطور که اگر کسی جنس اقساطی بخرد جنس را از همان اول تحویل می گیرد. دقیقاً مثل اینکه اگر قرار بود که زوج، مهر را از همان اول بعد از اجرای عقد اقساطی پرداخت کند زن حق حبس نداشت و از همان اول بعد از اولین قسط می بایست تمکین کند و به خانه ی شوهر بیاید»(2)

مبحث دهم: حداقل مهر در اسلام

با توجه به شهرت عظیم فقهی و وجود روایات،(3) مهریه در فقه شیعه، حداقل خاصی ندارد و تعیین مهریه بستگی به تراضی طرفین دارد.

شیخ الطائفه فرموده: «مهر آن چیزی است که زوجین بر آن تراضی می کنند، از آن چیزهایی که دارای قیمت بوده و تملّک آن صحیح است خواه کم باشد و خواه زیاد.... و جایز است عقد بستن بر تعلیم آیه ای از آیات قرآن یا تعلیم چیزی از حکمت ها و آداب؛ زیرا این امور دارای اجر معین و قیمت مقدّر می باشند»(4) همچنین فرموده: «هر آنچه بتواند ثمن کالا یا اجرت در اکتراء باشد جایز است که صداق قرار گیرد، کم باشد یا زیاد»(5)