احکام مهریه درفقه شیعه صفحه 40

ص: 45

1- سید حسن طاهری خرم آبادی، رساله فی المهر، ص 36

2- حسین نوری، مستدرک الوسائل، ج 15،ص68.

3- «و أدنی ما یجزی فی المتعه درهم فما فوقه، و روی کفّین من برّ». شیخ صدوق، المقنع، ص 339.

4- حر عاملی، وسائل الشیعه، ج21، ص18.

5- همان، ج21، ص48.

6- محمد فاضل لنکرانی، تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله، کتاب النکاح، ص 333 و 334.

غیر آن، و چون نکاح نوعی معاوضه است پس پیروی می شود اراده ی متعاوضین در اندازه ی [مهر] مانند بقیه ی معاوضیات، و روایت معتبره ای که مهر را در محدوده ی تراضی طرفین می داند خواه کم باشد و خواه زیاد، (1)و قول خداوند تبارک و تعالی «و آتیتم إحداهنّ قِنطاراً »(2) که قنطار مال عظیم است و یا چهل اوقیه از طلا یا نقره است و یا یکصد و بیست اوقیه است و یا هفتاد هزار دینار است و یا هشتاد هزار دینار است و یا یکصد رطل از طلا و یا نقره است... و همچنین ماجرای عمر که یک زن با او به همین آیه احتجاج کرد در آن هنگام که نهی می کرد از زیادی در مهر تا آنجا که گفت: «همه ی مردم داناتر از عمر هستند حتی زنان درون خانه». که ماجرایی معروف است (3)و صحیح وشّاء از حضرت امام رضا (علیه السلام) که می گوید شنیدم که می فرماید: اگر مردی با زنی ازدواج کند و مهر او را بیست هزار قرار دهد و برای پدرش ده هزار قرار دهد آنچه مهر است جایز است و آنچه برای پدرش معین کرده فاسد است (4)... و...»(5)

خلاصه ی مطلب اینکه صاحبِ جواهر ادله و شواهد تاریخی مبنی بر اینکه مهر اندازه ی حداکثر ندارد ذکر می کند.

مخفی نماند که قول دیگری نیز در بین فقهای متقدم مبنی بر اینکه مهر نباید زیاد تر از مهرالسنه باشد و حداکثر مهر، مهرالسنه است وجود داشته است. صاحب جواهر در ادامه می نویسد: «ولکن با این وصف، گفته شده و گوینده سید مرتضی است بلکه از اسکافی و صدوق نیز نقل شده که ممنوع است مهر زیادتر از مهرالسنه باشد. بلکه در «الانتصار» ادعای اجماع طایفه ی امامیه بر این مطلب شده است.