احکام مهریه درفقه شیعه صفحه 55

ص: 60

1- توضیح المسائل مراجع (داوازده مرجع)، ج 2، ص 401.

2- سید محسن خرازی، تغییر جنسیت، فصلنامه ی فقه اهل بیت، شماره 23، ص122.

عقد است و بعد از تغییر جنسیت به مقتضای استصحاب نیز همچنان در ملک زن باقی است و هیچ دلیلی برای الحاق تغییر جنسیت به طلاق - در تفصیل دادن بین آمیزش و تمام مهر و عدم آن و نصف مهر - وجود ندارد؛ زیرا ادله مخصوص طلاق است و شامل فرض تغییر جنسیت نمی شود؛ از گروهی از فقهاء در مرگ و ارتداد و ارضاع، بین دخول و عدم دخول تفصیل نداده اند»(1)

البته این تذکر را داده اند: «در ازدواج موقت به مقدار مدّت تخلف، از مهر برگردانده می شود؛ لذا اگر زن تغییر جنسیت دهد، بر او واجب است که به مقدار زمان تخلف، مهر را برگرداند.(2)

بله، اگر با اجازه ی شوهر تغییر جنسیت داده باشد، ضامن نیست؛ زیرا در این صورت خود شوهر بر آن اقدام کرده است و شاید اجازه دادن او به ابراء و بخشیدن مدت برگردد».

مبحث بیست ودوم: مهریه در صورت عدم امکان استمتاع

سؤال که: اگر پس از عقد امکان استمتاع بواسطه ی موت زوجین پس از اجرای عقد و یا مرض زوج و یا زوجه میسّر نشد مهریه چه حکمی پیدا می کند؟ این بحث رابطه ی وثیقی با ماهیت مهریه دارد که آیا عوض است و یا هدیه است و یا حق است؟ و همچنین چه چیزی در مقابل مهریه واقع شده؟ و آیا می توان مهریه در نکاح را به اجرت در عقد اجاره قیاس نمود در فرضی که امکان استفاده از عین مستأجره وجود ندارد؟

به طور خلاصه می توان گفت که اگر مهر را حقی بدانیم که به محض وقوع عقد بر عهده ی زوج می آید باید قائل به استقرار مهر شویم و بعد این بحث را مطرح کنیم که مهر