احکام مهریه درفقه شیعه صفحه 8

ص: 13

1- سوره ی بقره، آیه ی 236و237، سوره ی نساء، آیه ی 24.

2- سوره ی نساء، آیه ی 24.

3- سید محمد باقر حجتی و عبدالکریم بی آزار شیرازی، تفسیر کاشف، ج2، ص 235.

4- حر عاملی، وسایل الشیعه، ج21، ص 266تا 268.

5- «تحرم نکاح الشغار و هو أن یزوج کل من الولیین الآخر علی أن یکون بضع کل واحده مهراً للاُخری». شهید اول، اللمعه الدمشقیه، کتاب النکاح، ص167؛ «أنَّ رسول الله (صلی الله علیه[وآله]و سلم) نهی عن الشغار و الشغار أن یزوج الرجلُ ابنته علی أن یزوجه الآخر ابنته لیس بینهما صداق». صحیح بخاری، ج6، ص 128 و ج8،ص61.

6- حسین نوری، مستدرک الوسائل، ج 14 ،ص323 ؛ مالک بن انس، المدونه الکبری، ج2، ص153 .

تحریم گردید. درحدیث نبوی آمده است: «نهی(صلی الله علیه وآله)عن الشغار»(1) ، و از دیدگاه امامیه این نکاح، حرام است. (2)

در روایت مشهوری از شیعه و عامه آمده است که: پیامبر مرد فقیری را در مقابل تعلیم آنچه از قرآن به نیکی آموخته بوده تزویج نمودند.(3) و ازاین مطلب در می یابیم که پیامبر(صلی الله علیه وآله) حتی در شرایط فقر و ناداری زوج حاضر نشده اند که مهر را الغاءکنند. از حضرت ابوالحسن(علیه السلام) نقل شده که: « در نزد رسول خدا(صلی الله علیه وآله) مرد، زن را به ازدواج خود درمی آورد و مهر او را تعلیم سوره ای از قرآن و یا درهمی و یا مشتی گندم قرار می داد»(4) در حدیث حلبی از امام صادق(علیه السلام): نکاح بدون مهر را - به گونه ای که زن خود را هبه کند- برای پیامبر(صلی الله علیه وآله) جایز دانسته اند، ولی برای غیر آن حضرت این نوع نکاح را صالح ندانسته اند.(5) همچنین در روایتی از حضرت امام رضا(علیه السلام) نقل شده که به تبیین «علت وجوب مهر بر مردان » پرداخته اند که تعبیر«وجوب» به صراحت ذکر شده است. (6)

در روایت از رسول اکرم(صلی الله علیه وآله) معادن طلا و نقره را مهریه ی حوا و برای انتفاع اولاد آدم و حوا ذکر می کنند و می فرمایند: سزاوار نیست کسی ازدواج کند مگر همراه با صداق.(7) همچنین از شواهد تاریخی می توان استظهار کرد که سنت پرداخت مهریه به زن یک سنت پذیرفته شده در قبل از اسلام بود که اسلام آن را امضا نموده و بسیار نیز