احکام مهریه درفقه شیعه صفحه 9

ص: 14

1- حر عاملی،وسائل الشیعه،ج20،ص304 و ج21،ص242 ؛ صحیح بخاری، ج6، ص 128 و ج8،ص61.

2- شهید اوّل, اللمعه الدمشقیه، ص 167.

3- حر عاملی، وسائل الشیعه، ج21، ص242 ؛ صحیح بخاری، ج6، ص 138.

4- حسین نوری، مستدرک الوسائل، ج 15،ص60.

5- «لایصلح هذا حتی یعوضها شیئاً». حر عاملی، وسائل الشیعه، ج21، ص255

6- «عله المهر و وجوبه علی الرجال.. ». حر عاملی، وسائل الشیعه، ج21، ص267.

7- «لاینبغی لأحد أن یزوج إلا بصداق». محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، ج103، ابواب المهور، باب 17، ح35.

برآن تاکیدکرده و بر نظام مند شدن و نهادینه شدن آن پای فشرده است، و حال آنکه با توجه به فقر بسیاری از مردم واصحاب انگیزه برای برداشتن و حذف آن قابل تصور است.

یکی دیگر از ادله ی لزوم مهر،«مهرقهری»است. در این باره علامه ی حلی می فرمایند: «در شرع اسلام، نکاح بی مهر نیست، و حتی اگر مهر تعیین نکنند، باز هم قهراً ثابت می شود»(1)

علامه محمد جواد مغنیه نیز ثبوت مهرالمثل در صورت عدم تعیین مهر و دخول را متفق علیه بین مذاهب پنجگانه می دانند.(2) و این اشعار به اجماع جمیع فرق اسلامی بر لزوم مهریه می باشد.

ولی آیا بر زوجین واجب است که تعیین مهریه کنند؟ آیا لازم است که در ضمن عقد نکاح مهریه تعیین شود؟ سید ابوالمکارم ابن زهره ذکر مهر در نکاح دائم را لازم ندانسته بلکه آن را «مستحب» می دانند.(3)

و از سیاق آیه ی 236سوره ی بقره که در مورد مهر المتعه است و جواز تفویض مهر و «عدم دلیل» بر وجوب تعیین مهریه در حین عقد نکاح دائم می توان نتیجه گرفت که جایز است عدم تعیین مهریه در نکاح و در نتیجه تفویض بضع، ولی گرچه ظاهراً زوجین می توانند به لحاظ تکلیفی از تعیین مهر خودداری کنند ولی مهر بصورت قهری در صورت دخول بر آنان واجب و لازم می شود.