حیله های شرعی: ناسازگار با فلسفه فقه صفحه 422

ص:424

یکی از رهنمودهای عملی رسول خدا صلی الله علیه و آله آن بود که چون قصد غزوه ای می داشت توریه ای به میان می آورد که گویا قصد جایی دیگر دارد. به خواست خداوند در فصل سوم به

بررسی جواز آنچه از کنایه های قولی و فعلی نیز بالاتر است خواهیم پرداخت و آن عبارت

است از دروغ بستن بر رسول خدا صلی الله علیه و آله یا بر شریعت او، هنگامی که سلطه یافتن بر دشمنان اسلام و کشتن یلان و سردمداران گمراهی را در پی آورد که به همه پیمانها و عهدها خیانت

کردند و سنگ به راه اسلام نهادند و هر جا که شد در کمین آن نشستند و مردمان را از راه

راست بازداشتند و کژی را جستند.

5 : حیله ورزیدن برای آشکار کردن حق و دفع تهمت از بیگناه

خداوند تعالی - در داستان یوسف و در شرح ماجرای آنچه همسر عزیز مصر با او کرد چنین فرموده است:

«وَرَاوَدَتْهُ الَّتی هو فی بَیْتِهاَ عَنْ نَفْسهِ، وَ غَلَّقتِ الأبْوَابَ وَ قاَلَتْ هَیْتَ لَکَ، قاَلَ مَعاَذَ اللّه، إنَّهُ رَبِّی أَحْسَنَ مَثْوَایَ، إنَّهُ لاَ یُفْلِحُ الظَّالِمُونَ* وَ لَقَدْ هَمَّتْ بِهِ وَهَمَّ بِهاَ لَولاَ أَنْ رَأَی بُرْهَانَ رَبِّهِ، کَذَلِکَ لِنَصْرِفَ عَنْهُ السُّوءَ وَ الفَحْشاَءَ، إنَّهُ مِنْ عِبادنا المُخْلَصِینَ* وَاستبَقَا الباَبَ وَقَدَّتْ قَمِیصَهُ مِنْ دُبُرٍ، وَأَلفَیَا سَیِّدَهَا لَدَی البَابِ، قالَتْ مَاجَزَاءُ مَنْ أَرَادَ بِأَهْلِکَ سُوءًا إلاَّ أَنْ یُسْجَنَ أَوْ عَذَابٌ أَلِیمٌ* قاَلَ هِیَ رَاوَدَتْنی عَنْ نَفْسِی، وَ شَهِدَ شَاهِدٌ مِنْ أَهْلِهَا، إنْ کَانَ قَمِیصُهُ قُدَّ مِنْ قُبُلٍ فَصَدَقَتْ وَ هُوَ مِنَ الکَاذِبِیِنَ* وَ إنْ کَانَ قَمیِصُهُ قُدَّ مِنْ دُبُرٍ فَکَذَبَتْ وَ هُوَ مِنَ الصَّادِقِیِنَ* فَلمَّا رَأَی قَمیِصَهُ قُدَّ مِنْ دُبُرٍ قاَلَ إنَّهُ مِنْ کَیْدِکُنَّ، إنَّ کَیْدَ کُنَّ عَظِیمٌ* یُوسُفُ أَعْرِض عَنْ هذَا وَاستغفِرِی لِذَنْبِکِ، إنَّکِ کُنْتِ مِنَ الخَاطئِینَ».(1)