حیله های شرعی: ناسازگار با فلسفه فقه صفحه 71

ص:73

1- کسانی از امت من شراب خواهند نوشید، در حالی که آن را به نامی دیگر می خوانند و زنان آوازه خوان برای آنان چنگ می نوازند. خداوند آنان را به زمین فرو برد و کسانی از آنان را میمون کند.
2- توبه/ 69 : پس بهره خویش بردید، آن سان که کسانی که پیش از شما بودند نیز بهره خود بردند، و سخنان ناروا گفتید، آن سان که آنان گفتند.
3- بتأکید راههای پیشینیان خویش را گام به گام در پیش خواهید گرفت. حتی اگر آنان به سوراخ سوسماری رفته باشند شما نیز خواهید رفت. گفتند: ای، رسول خدا، یهودیان و مسیحیان [یعنی راه آنان]؟ فرمود: پس چه کسی؟

و این حدیثی صحیح است.

3 : نهی از زیان رساندن زن و مرد به یکدیگر به وسیله حیله

خداوند تعالی می فرماید:

«وَ المُطَلَّقَاتُ یَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ ثَلاَثَهَ قُرُوء، وَلاَیَحِلُ لَهُنَّ أَنْ یَکْتُمْنَ مَا خَلَقَ اللّهُ فی أَرْحَامِهِنَّ، إنْ کُنَّ یُؤِنَّ بِاللّهِ وَالیَوْمِ الآخِرِ، وَ بُعُولَتُهُنَّ أَحَقُ بِرَدِّهِنَّ فیِ ذَلِکَ إنْ أَرَادُوا إصْلاَحاً، وَلَهُنَّ مِثْلُ الَّذِی عَلَیْهِنَّ بِالمَعْرُوفِ، وَلِلرِّجالِ عَلَیْهِنَّ دَرَجَهٌ، وَاللّهُ عَزِیزٌ حَکِیمٌ».(1)

تفسیر چکیده ای از آیه

«و المطلقات»؛ یعنی زنان رها شده به طلاق که حیض می بینند و شوهر با آنان همبستری کرده است،«یَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ» از ازدواج خودداری کنند، «ثَلاَثَهَ قُرُوء» سه قرء از هنگام طلاق. ثلاثه در اینجا مفعول به و یا ظرف است، و مقصود از قروء که جمع قرء است، طهر یا حیض؛

چه در این باره دو نظر وجود دارد و نظر اول گزیده عالمان حجاز و دوم گزیده کوفیان است، و هر کدام نیز برای خود دلیلی دارند که اینک جای پرداختن به آنها نیست. ابن عبدالبر می گوید:

آنان که به زبان عربی آگاهی دارند، و نیز فقیهان در این باره اختلافی ندارند که از واژه «قرء» هم حیض و هم طهر اراده می شود. اما در این که در این آیه قرء به کدام معناست با یکدیگر اختلاف کرده و دو قول برگزیده اند.

به هر روی، آیه به زنان دارای عادتی که شوهر با آنان همبستری کرده است و طلاق داده شده اند فرمان می دهد پس از طلاق سه قرء صبر کنند و در این مدت با شوهری دیگر پیمان

ازدواج نبندند، ولی پس از سپری شدن این سه قرء می توانند با مرد دیگری همسر شوند. آیه

«یااَیُّها الَّذینَ آمَنُوا اِذا نَکَحْتُمُ الْمُؤمِناتِ ثُمَّ طَلَّقْتُمُوهُنَّ مِنْ قَبْلِ اَنْ تَمَسُّوهُنَّ فَما لَکُمْ عَلَیهْنَّ مِنْ