آشنایی با فقه شافعی صفحه 224

ص:238

می دهد(در مثال بالا،شیشه خمر را می شکند).

در اقدام عملی سه امر متصور است:

1.زجر و بازداشت؛این امر جهت جلوگیری از ادامه ارتکاب گناه کاربرد دارد؛

2.مجازات و عقوبت؛این امر به خاطر کناهانی که در گذشته انجام گرفته است،به کار گرفته می شود؛

3.دفع و منع؛این امر جهت جلوگیری از گناه در حال انجام آن کاربرد دارد.

باید توجه داشت که برای عموم افراد جامعه مسلمانان،تنها امر سوم(دفع و منع)جایز است،ولی امر اول(زجر و بازداشت)و امر دوم(مجازات و عقوبت)بر دوش حکومت و حاکمان است.

آداب امر به معروف و نهی از منکر

سزاوار است کسی که به معروفی امر و یا از منکری جلوگیری می کند:

-مانند طبیبی دلسوز و پدری مهربان باشد؛

-اخلاص داشته باشد و تنها برای رضای خداوند اقدام کند و در عمل خویش از هر گونه تفاخر،اظهار فضل و برتری جویی پرهیز نماید؛

-به این امر مهم عالمانه و با شناخت کامل وارد شود و همواره حدود شرع را مراعات نماید؛

-سعی کند بر حد اقل اکتفا نماید و اگر با کاربرد مرتبه پایین تر مقصود حاصل می شود،به اعمال مرتبه بالاتر روی نیاورد؛

-همواره بر حسن خلق و رفتار شایسته توجه کند و طرف را تحت تأثیر رفتار نیکوی خود قرار دهد...

برخی احکام امر به معروف و نهی از منکر

1.فراگیری شرایط امر به معروف و نهی از منکر و موارد آن واجب است،تا در امر و نهی مرتکب خلاف نشود.