تاریخ علم اصول و فقه در شیعه صفحه 138

ص:151

1- (1) .بقره،169.
2- (2) .ابن شهر آشوب،متشابه القرآن،ج2،ص153-153.
3- (3) .مدرسی طباطبایی،مقدمه ای بر فقه شیعه،ص51.
4- (4) .ابن فوطی،تلخیص مجمع الآداب،ویرایش قاسمی،ص5،ج775.
5- (5) .رافعی،همان،ج1،ص118،ج2،ص163،ج3،ص372.

حدیث رسول الله صلی الله علیه و آله»نام برده است. (1)در یادکردهای متقدم از وی با عنوان فقیه یاد نشده و تنها در منابع متأخر به جنبه فقهی شخصیت او توجه شده است؛برای نمونه افندی در ریاض العلماء از او با عنوان فقیهی محدث یاد کرده است. (2)منتجب الدین گرایش فقهی را فرعی بر گرایش حدیثی خود داشته؛اما به هر روی چنان که افندی نیز توجه کرده،نسبت به فقه بی اهتمام نبوده است.تنها اثر فقهی شناخته شده از او،کتاب العصره است.این کتاب ردیه ای است بر قائلین به مضایقه در وقت قضای نماز فوت شده که برجسته ترین فرد قائل بدان در آن عصر ابن ادریس حلی بوده است.منتجب الدین در این اثر دیدگاه شیخ طوسی را نیز نقد کرده است. (3)

فقیهان وابسته به جریان فکری شیخ طوسی

اشاره

جریان سوم را مروجان فقه شیخ طوسی تشکیل می دهند که بیشترین موفقیت خود را در ایران به دست آورده است.

1-ابو علی حسن بن محمد طوسی«شیخ مفید ثانی»(بعد511ق)

ابو علی طوسی فرزند شیخ طوسی مهم ترین مروج فقه پدرش و انتقال دهنده آن به نسل های بعدی بوده است.از جزئیات زندگی او گزارش های دقیقی به دست نرسیده است؛ولی بر پایه دانسته ها از استادان و شاگردانش،می توان گمانه