تاریخ علم اصول و فقه در شیعه صفحه 158

ص:171

رسیده از طریق راویان طایفه امامیه، (1)تاخته و با تکیه بر آن که این تفاوت بین راوی امامی و غیر امامی قابل دفاع نیست،اساس گشودن باب حجیت خبر واحد را به انکار گرفته است. (2)

موضع صریح حمصی نسبت به حجیت خبر واحد نشان می دهد که چگونه وی محوری ترین تعلیم مکتب فقهی شیخ طوسی را به نقد گرفته و در کتاب از دست رفته خود،طرحی دیگر را در اصول فقه امامیه دنبال نموده است.البته اظهار نظر صریح درباره مواضع اصولی سدید الدین حمصی،در حد یافته های کنونی با دشواری رو به روست؛اما به هر حال به نظر می رسد این فرض باید کنار نهاده شود که حمصی مطلقاً با همه گرایش های شناخته شده در عصر خود مخالف بوده و خود اندیشه فقهی ویژه ای را عرضه می داشته که هیچ نشانی از آن برجای نمانده است.

حمصی در ستیز با تقلید

در کنار جریان اهل حدیث که هم چنان از رقابت با اصولیه برکنار نبود،عامل نگران کننده دیگر در محافل امامی سده ششم هجری،نقل و پیروی بی اندیشه از آراء و آثار پیشینیان است که حوزه های کلامی و فقهی را در آن روزگار روی به ضعف برده و دایره تحقیق و نواندیشی را محدود کرده بود.در این میان،به طور خاص گروهی از پیروان مکتب فقهی شیخ طوسی برای نواندیشان،هدف انتقاد بودند که بدون کوششی در جهت فهم عمیق تعالیم شیخ طوسی،به نقل و تدریس سطحی آثار او اهتمام داشته و گاه دایره علم و عمل ایشان از النهایه شیخ