تاریخ علم اصول و فقه در شیعه صفحه 172

ص:185

1- (1) .برای نمونه در مسئله قضای دین می گوید:«و قد یشتبه هذا الحکم علی کثیر من اصحابنا حتی سمعت جماعه یسألون عنه».(همان،ج2،ص46)یا در مسئله اقرار می گوید:«و قد یشتبه هذا الموضوع علی کثیر من المتفقه...»(همان،ج2،ص106؛ج1،ص136،ص304،و 316؛ج2،ص360،296،236،165؛ج3،ص170).
2- (2) .همان،ج1،ص51.
3- (3) .برای نمونه در باب ربا در مسئله بیع گوسفند به گوشت،در پایان بررسی می فرماید:«فلیتأمل ذلک و یفهم عنی ما سطرته فان فقهه غامض الا علی المحصل الاصول المذهب(همان،ج2،ص258)یا در باب خمس در پایان مسئله غوص می فرماید:«فلیحصل عنی ما ذکرته ففیه غموض»(همان،ج1،ص490؛ج2،ص437،403،269؛ج3،ص488،215).

مسائلی مطرح کرده است و کتاب سرائر تا حدود زیادی از این جهت رنگ استدلالی به خود گرفته است. (1)

2-مبانی اصولی و فقهی ابن ادریس

اشاره

کتاب سرائر از نظر کاربرد مسائل اصولی در فقه الگوی مناسبی است و تأثیر مبانی اصولی در آرای فقهی در این کتاب به خوبی به نمایش گذاشته شده است.

در این قسمت برای رعایت اختصار دیدگاه های اصولی ایشان را فهرست وار بر اساس ترتیب فعلی کتاب های اصولی ذکر می کنیم.

الف)مباحث الفاظ

مهم ترین دیدگاه های ابن ادریس در مباحث الفاظ بدین قرار است:ظهور صیغه امر در وجوب، (2)دلالت امر بر فوریت، (3)عدم تبعیت قضاء از اداء، (4)وجوب مقدمه واجب، (5)دلالت نهی بر حرمت (6)و فساد، (7)حجیت مفهوم اولویت و مفهوم شرط، (8)وجوب عمل به عام قبل از دستیابی به خاص، (9)عدم مجازیت عام بعد از تخصیص. (10)