تاریخ علم اصول و فقه در شیعه صفحه 257

ص:270

1- (1) .ایضاح الفوائد،ج1،ص10.
2- (2) .خاتمه مستدرک الوسائل،ج3،ص459.
3- (3) .علامه حلی،خلاصه الاقوال،ص113،109.

الف)نوآوری در اصول

اشاره

طبیعی است که علامه در پاره ای از آراء و مبانی خود از دانشمندان دو مذهب شیعه و سنی متأثر شده است؛برای نمونه در مبحث عدم دلالت نهی بر تکرار (1)و عدم حجیت مفهوم وصف (2)از سید مرتضی یا در مبحث امکان عقلی تعبد به ظن (3)از شیخ طوسی و در مبحث عدم دلالت امر بر فور و تراخی (4)و مره و تکرار (5)و دلالت نهی بر فساد (6)از محقق حلی پیروی کرده است.با این وصف ابتکارات فراوان و ایده های نوی در اصول داشته است،که به بعضی از آنها اشاره می کنیم:

یکم)تخصیص کتاب به خبر واحد

کسانی که خبر واحد را حجت نمی دانند طبیعی است که تخصیص کتاب را به آن،مردود بدانند؛اما افرادی که به حجیت خبر واحد اعتقاد دارند،همگی تخصیص کتاب را به آن نپذیرفته اند؛برای مثال محقق حلی با این که خبر واحد را حجت دانسته،از تخصیص کتاب به خبر واحد منع کرده است؛در حالی که علامه حلّی هم خبر واحد و هم تخصیص کتاب را به آن،حجت دانسته و نوشته است:

تخصیص کتاب به خبر واحد جایز است؛زیرا کتاب و خبر واحد دو دلیلی می باشند که تعارض کرده اند و به خاطر جمع میان دو دلیل اخص