تاریخ علم اصول و فقه در شیعه صفحه 263

ص:276

1- (1) .همان،ص230.
2- (2) .همان،ص234.
3- (3) .همان،ص235.
4- (4) .همان،ص236.

-خبری که نفی حد کند،بر خبری که اثبات حد نماید،ترجیح دارد. (1)

-خبری که راوی آن بیشتر با علما نشست و برخاست داشته،بر غیرش مقدم می شود. (2)

ب)آثار فقهی و اصولی

اشاره

علامه خود در کتاب خلاصه الاقوال نام 57 کتاب خود را ذکر کرده است.طریحی در ماده علم نوشته:«یکی از دانشمندان گفته است:پانصد جلد از مصنفات علامه را به خط وی دیده است و این غیر از کتبی است که به خط دیگران وجود داشته است».

در اعیان الشیعه آمده است که این معنا بعید نیست؛زیرا تألیفات علامه بیش از یکصد کتاب است. (3)شاید مراد از پانصد جلد این باشد گاهی یک کتاب چندین جلد است،مراد مجلدات باشد؛نه عناوین کتاب ها.در لغت نامه دهخدا 113 کتاب از کتاب های علامه را نام برده.این آثار در حوزه های مختلف علوم اسلامی است از قبیل فقه،اصول،رجال،کلام،تفسیر،آداب مناظره،فلسفه و حکمت و...است.

در این جا به تناسب بحث،فقط بعضی از آثار مهم فقهی و اصولی علامه را معرفی می کنیم:

یکم)آثار فقهی

اشاره

علامه بیست عنوان کتاب فقهی مستدل و غیر مستدل،مختصر و مفصل کامل