- سخن ناشر 1
- اشاره 7
- مروری بر فصل های کتاب 9
- اشاره 15
- فقه شیعه در سده نخست هجری(دوره صحابه و تابعین) 15
- اشاره 15
- اشاره 16
- الف)حارث بن عبدالله اعور(65ق) 17
- ج)اصبغ بن نباته 18
- ب)صعصعهه بن صوحان(60ق) 18
- د)سوید بن غفله جعفی 19
- ه)ابوعمر زاذان کندی(821ق) 19
- اشاره 20
- ب)علی بن ابی رافع 24
- الف)ابورافع صحابی 24
- د)ربیعه بن سمیع 25
- شکل گیری فقه جعفری 26
- 1-فقیهان نیمه نخست سده دوم هجری 26
- اشاره 26
- ب)ابوحمزه ثمالی 29
- اشاره 30
- 2-فقیهان جعفری نیمه دوم سده دوم هجری 30
- الف)زراره بن اعین 30
- تألیفات ابوبصیر 33
- 3-محمد بن مسلم 33
- جریان های فکری مکتب جعفری 35
- اشاره 35
- اشاره 36
- 1-جریان عقل گرا 36
- الف)ابومحمد هشام بن حکم کندی(187ق) 36
- آثار فقهی و اصولی هشام بن حکم 37
- اشاره 38
- ب)یونس بن عبد الرحمن(230) 38
- آثار فقهی و اصولی یونس 39
- معاصران و شاگردان یونس 41
- اشاره 43
- ج)اندیشه های فقهی فضل بن شاذان 43
- آثار فقهی فضل بن شاذان 44
- الف)هشام بن سالم 45
- 2-جریان حدیث گرا 45
- ب)بزنطی 46
- 3-جریان فراگیر 47
- نکته ها و پیام ها 50
- اشاره 53
- جریان حدیث گرا 54
- 1-جریان حدیث گرای قم در اواخر سده سوم 54
- اشاره 54
- الف)بازتاب های تقابل هشامین در قم 54
- ب)جناح بندی درونی جریان حدیث گرای قم 58
- اشاره 61
- 2-جریان حدیث گرای قم در سده چهارم هجری 61
- الف)کلینی و تألیف کافی 61
- ب)علی بن بابویه و تألیف کتاب الشرایع 62
- ج)ابن قولویه و تألیف کامل الزیارات 64
- د)ابن بابویه قمی 65
- اشاره 65
- یکم)ابن بابویه و اندیشه فقهی 67
- دوم)آثار فقهی ابن بابویه 72
- جریان اجتهاد 75
- اشاره 75
- اشاره 76
- 1-اجتهاد عقل گرا 76
- اشاره 76
- الف)ابن عقیل عمانی 76
- اندیشه های اصولی ابن عقیل 78
- ب)ابن جنید اسکافی 80
- اشاره 80
- گذری بر زندگی و شخصیت علمی ابن جنید 80
- قیاس و رأی در فقه ابن جنید 85
- 2-اجتهاد معتدل 87
- اشاره 87
- اشاره 88
- یکم)مبانی اصولی شیخ مفید 89
- دوم)اثرگذاری شیخ مفید بر شیوه آموزش فقه شیعه 93
- ب)سید مرتضی 100
- اشاره 100
- یکم)مبانی اصولی سید مرتضی 103
- اشاره 113
- ج)شیخ طوسی(مکتب فراگیر) 113
- یکم)خدمات شیخ به فقه امامیه 114
- دوم)تنظیم و عرضه فقه در سبک های مختلف 115
- سوم)ویژگی های مکتب فقهی شیخ طوسی 120
- چهارم)توجه به نقش عقل در استنباط 122
- پنجم)حجیت خبر واحد 123
- ششم)آثار فقهی و اصولی شیخ 124
- نکته ها و پیام ها 126
- 1-تدوین اصول فقه 126
- مدرسه قم و ری 127
- 4-توسعه در ادله استنباط و وارد کردن عناصری مانند اجماع و عقل در منابع استنباط. 127
- 7-بنیانگذاری شیوه اجتهاد معتدل و انقراض شیوه های عقل گرایی افراطی. 127
- 2-تدوین فقه مقارن 127
- 3-تفریع فروع و فقه استدلالی 127
- 8-مدرسه های فعال این دوره 127
- 6-تدوین موسوعه های حدیثی و کتب اربعه شیعه. 127
- اشاره 127
- 5-تفکیک صفوف اهل حدیث و اهل اجتهاد از یکدیگر و غلبه اهل اجتهاد بر اهل حدیث. 127
- مدرسه نجف 128
- اشاره 129
- اشاره 129
- فقیهان وابسته به جریان فکری متکلمان 129
- 2-طبرسی(حوزه خراسان) 131
- اشاره 131
- مبانی اصولی طبرسی 133
- 3-ابن شهر آشوب(حوزه طبرستان و گرگان) 135
- فقیهان وابسته به جریان فکری اهل حدیث 137
- اشاره 138
- فقیهان وابسته به جریان فکری شیخ طوسی 138
- 1-ابو علی حسن بن محمد طوسی«شیخ مفید ثانی»(بعد511ق) 138
- 2-ابو الفتوح رازی 141
- 3-ابن حمزه طوسی 142
- قطب الدین راوندی 149
- اشاره 149
- اشاره 149
- 1-اجماع 150
- 3-اخبار 152
- اشاره 156
- سدیدالدین حمصی 156
- حمصی در ستیز با تقلید 158
- ابن ادریس 160
- اشاره 160
- 1-مهم ترین اثر فقهی ابن ادریس 161
- اشاره 161
- اشاره 163
- یک.ماندگارسازی دانش فقه 163
- الف)انگیزه تألیف 163
- سه.مبارزه با تقلید و عرضه افکار نو 164
- ب)ویژگی های کتاب سرائر 165
- یک.ویژگی های نگارشی 165
- اشاره 165
- دو.ویژگی های محتوایی 168
- اشاره 172
- الف)مباحث الفاظ 172
- 2-مبانی اصولی و فقهی ابن ادریس 172
- 1-کتاب 173
- 2-خبر واحد 173
- 3-اجماع 189
- 4-دلیل عقل 194
- 5-مبحث تعادل و تراجیح 197
- اشاره 201
- 3-قواعد فقهی از نگاه ابن ادریس 201
- یکم)چگونگی استفاده ابن ادریس از قواعد 202
- دوم)قواعد ذکر شده در سرائر 203
- اشاره 207
- پیدایش حوزه حله 207
- اشاره 210
- 1-رضی الدین آوی 210
- 2-امیر ورام بن ابی فراس 212
- اشاره 215
- 3-ابن طاووس 215
- الف)کثرت اختلاف در فقه 217
- ج)در افتادن با تقلید 218
- ب)پرهیز از فتوا دادن به غیر مراد الهی 218
- اشاره 221
- اقتدار فقه و اصول 221
- 1-محقق حلی 221
- اشاره 224
- یکم)کتاب 224
- الف)مبانی اصولی و فقهی 224
- دوم)سنّت 228
- سوم)اجماع 233
- چهارم)عقل و اصول عملیه 236
- ب)ابتکار در دسته بندی فقه 246
- اشاره 246
- نقد و بررسی طرح محقق 250
- اشاره 251
- ج)آثار محقق حلی 251
- شروح و حواشی مختصر نافع 252
- د)کتاب های تألیفی دوره ناقص فقه 253
- اشاره 255
- 2-علامه حلی و ارائه فقه در سبک های مختلف 255
- اشاره 257
- یکم)تخصیص کتاب به خبر واحد 257
- دوم)امکان تجزّی در اجتهاد 258
- سوم)بنای مجتهد بر اجتهاد سابق 258
- چهارم)راه تشخیص اعلم 259
- ششم)ترتّب 260
- هفتم)تعارض احوال الفاظ 261
- ب)آثار فقهی و اصولی 263
- یکم)آثار فقهی 263
- اشاره 263
- دوم)آثار اصولی 268
- یک.اختصار 270
- دو.تعاریف 270
- سه.تعداد آرا و نظریه ها 270
- چهار.اصول مقارن 271
- شش.اصلاح روش استدلال 272
- پنج.اصول کاربردی 272
- نکته ها و پیام ها 273
- موقعیت فرهنگی جبل عامل 275
- اشاره 275
- -مدرسه جزّین 279
- مدارس فقهی جبل عامل 279
- مدرسه کرک نوح 281
- 1-نوآوری های شهید 282
- اشاره 282
- تدوین قواعد فقهی 283
- تغییرپذیری احکام 283
- صحیح و اعم 284
- طرح دلالت اقتضا و اشاره 285
- دسته بندی ابتکاری در انواع ظواهر 287
- گسترش دلیل عقل 287
- تجرّی 290
- اقسام استصحاب 291
- اشاره 292
- اجوبه ابن نجم الدین الأطراوی 292
- 2-آثار فقهی و اصولی شهید 292
- -اجوبه مسائل الفاضل المقداد 292
- -الاربعون حدیثا 293
- -البیان 293
- -احکام الاموات(من الوصیه الی الزیاره) 293
- -خلاصه الاعتبار فی الحج و الاعتمار 294
- -الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه 294
- -جامع البین من فوائد الشرحین 294
- -جواز ابداع السفر فی شهر رمضان 294
- -ذکری الشیعه فی احکام الشریعه 295
- اشاره 296
- -غایه المراد فی شرح نکت الإرشاد 296
- -القواعد و الفوائد 297
- -اللمعه الدمشقیه فی فقه الامامیه 298
- اشاره 299
- محقق کرکی و فقه حکومتی 299
- اشاره 301
- 1-ولایت فقیه از نگاه محقق کرکی 301
- الف)نیابت فقیه 303
- ب)عموم نیابت 304
- د)حدود اختیارات ولی فقیه 308
- 2-محقق کرکی و عینیت بخشیدن به ولایت فقیه 310
- شهید ثانی شارح متون فقهی 315
- اشاره 315
- 1-مبانی فقهی و اصولی و رجالی شهید ثانی 316
- اشاره 317
- 2-مقایسه تمهید القواعد با القواعد و الفوائد 317
- الف)هدف و انگیزه 318
- اشاره 318
- -کیفیت طرح مباحث 318
- ج)بیان مصادیق قواعد 319
- ه)فرق شناسی 320
- و)بیان واژه های مختلف یک قاعده 321
- ز)بیان محل نزاع 321
- ب)روض الجنان 322
- ح)الروضه البهیه 322
- الف)مسالک الافهام 322
- ه)رسائل شهید ثانی 324
- د)تعلیقه بر ارشاد الأذهان علامه حلی 324
- اشاره 325
- محقق اردبیلی و دلیل مداری 325
- ب)پرهیز از خلط مسائل عرفی فقهی با مباحث عقلی فلسفی 326
- الف)پرهیز از بحث های بی فایده 326
- د)ادب علمی 327
- 2-مبانی فقهی و اصولی محقق اردبیلی 328
- و)توجه به موضوع شناسی 328
- ه)توجه به نقش دو عنصر زمان و مکان در اجتهاد 328
- الف)اجماع و شهرت 328
- ب)حجت بودن خبر واحد 329
- ج)حجیت ظاهر قرآن 329
- ه)عدم لزوم اجتناب از اطراف شبهه محصوره 330
- د)معذور دانستن جاهل 330
- و)دیدگاه های نو در مبحث طهارت 331
- ز)قبله 332
- نکته ها و پیام ها 333
- اشاره 337
- 1-شهرت طلبی 338
- علل پیدایش اخباری گری 338
- 2-تأثیر فلسفه حسی و تجربه گرایی غرب 338
- بنیان گذار اخباری گری 338
- 3-شرایط و مقتضیات زمان 339
- تفاوت های اصولیان و اخباریان 340
- اشاره 340
- 1-اجتهاد و تقلید 341
- 2-دانش اصول 341
- 3-حجیت ظاهر قرآن 341
- اخباریان تندرو و میانه رو 342
- اشاره 342
- 5-اجماع 342
- 1-اخباریان تندرو 342
- 6-عقل 342
- 2-اخباریان میانه رو 343
- اشاره 343
- شیوه استنباط صاحب حدائق 344
- شیخ یوسف بحرانی الگوی اعتدال 344
- اشاره 344
- دیدگاه های ویژه فقهی 349
- اشاره 353
- 1-تندروی های اخباریان 353
- عوامل استیلای مجدد مجتهدان 353
- 3-قوت استدلال و منطق وحید بهبهانی 354
- استاد کل وحید بهبهانی 356
- اشاره 356
- 1-تألیفات وحید 357
- 2-شاگردان وحید 357
- اشاره 359
- 3-مبانی فقهی و اصولی وحید بهبهانی 359
- الف)جداسازی امارات از اصول 360
- ب)تجزیه و تقسیم شک 360
- نکته ها و پیام ها 362
- اشاره 365
- اشاره 366
- 1-الگوی جدید شیخ در تقسیم اصول 366
- اشاره 369
- دوم)تفصیل بین شک در رافع و مقتضی 369
- یکم)تمییز بین اماره بودن استصحاب و اصل بودن آن 369
- سوم)تنبیهات استصحاب 370
- 3-اشاره به تاریخ پیدایش مسائل 370
- اشاره 371
- 4-نظریه«حکومت»و«ورود» 371
- یکم)مفهوم حکومت 372
- اشاره 372
- تبیین نظریه شیخ 372
- دوم)مفهوم ورود 373
- نقد مکتب شیخ انصاری 375
- اشاره 375
- اشاره 375
- 1-میرزای شیرازی 375
- چند نکته درباره میرزای شیرازی 376
- اشاره 379
- مبانی فقهی و اصولی و رجالی فقیه همدانی 380
- آثار حاج آقا رضا همدانی 380
- اشاره 382
- آثار فقهی سید کاظم یزدی 382
- اشاره 384
- محمد کاظم بن حسین خراسانی(1329ق)(آخوند خراسانی) 384
- 2-نقد آرای آخوند خراسانی 386
- اشاره 386
- اللمعات النیره 386
- درر الفوائد 386
- رسائل فقهی 386
- الف)میرزا محمد حسین نائینی 387
- آثار فقهی میرزا محمد حسین نائیئی 387
- اشاره 387
- ب)عبدالکریم حائری یزدی(1355ق) 388
- ج)محمدحسین اصفهانی 389
- اشاره 389
- یکم)آثار فقهی شیخ محمد حسین اصفهانی 390
- دوم)آثار آقا ضیاء الدین عراقی 391
- سوم)آثار محمد حسین بروجردی 398
- نکته ها و پیام ها 398
- اشاره 401
- اشاره 402
- 2-ضرورت تشکیل حکومت اسلامی 405
- الف)دلیل عقلی مستقل 405
- اشاره 405
- ب)دلیل عقلی غیر مستقل 406
- ج)سیره پیامبر صلی الله علیه و آله و امام علی علیه السلام 407
- د)دلایل نقلی تشکیل حکومت اسلامی 408
- 4-ولایت فقیه 411
- اشاره 411
- اشاره 414
- الف)بداهت و ضرورت عقلی ولایت فقیه 414
- اصل ضرورت تشکیل حکومت 414
- یکم)دلیل عقلی مستقل 418
- ب)دلیل های عقلی ولایت فقیه 418
- اشاره 418
- دوم)دلیل عقلی غیر مستقل 419
- ولایت فقیه از نگاه فقیهان معاصر امام 426
- اشاره 426
- الف)سید محمد حسین بروجردی رحمه الله 427
- اشاره 427
- ب)سید مصطفی خمینی 428
- ج)سید محمدرضا گلپایگانی رحمه الله 430
- د)سید عبدالاعلی موسوی سبزواری رحمه الله 431
- اشاره 432
- الف)سید محسن حکیم 432
- ب)آیت الله خویی 432
- 3-ولایت انتخابی فقیه 433
- نکته ها و پیام ها 435
ص:312
1- (1) .الذریعه،ج17،ص194.
2- (2) .بحار الانوار،ج107،ص187.
3- (3) .امد الامد،ج1،ص182.
شهید در مقدمه لمعه نوشته است:اما بعد،فهذه«اللمعه الدمشقیه فی فقه الإمامیه،اجابه لالتماس بعض الدیانین».
شهید ثانی در شرح جمله فوق نوشته است:
و هذا البعض هو شمس الدین محمد الآدمی،من اصحاب السلطان علی بن قویه ملک خراسان وما والاه فی ذلک الوقت...و کان بینه و بین المصنف موده و مکاتبه علی البعد الی العراق ثم الی الشام و طلب منه اخیرا التوجه الی بلاده فی مکاتبه شریفه...فابی و اعتذر الیه و صنف له هذا الکتاب بدمشق فی سبعه ایام لاغیر.
محقق کرکی و فقه حکومتی
اشاره
-1
کرکی صرف نظر از فعالیت های سیاسی،از فقهای بزرگ شیعه از حوزه جبل عامل محسوب می شود؛به همین جهت بعد از محقق حلی به محقق ثانی ملقب شده است.او بنیانگذار مکتبی فقهی است که در دوره صفویه رواج یافته است.