تاریخ علم اصول و فقه در شیعه صفحه 316

ص:329

1- (1) .تأملات سیاسی در تاریخ تفکر اسلامی.
2- (2) .یعقوب علی برجی،ولایت فقیه در اندیشه فقیهان.
3- (3) .برای اطلاع بیشتر از شرح حال شهید ثانی ر.ک:مقدمه الروضه البهیه به قلم آقای کلانتر؛فقهای نامدار شیعه،ص188؛مقدمه ترجمه منیه المرید به قلم سید محمد باقر حجتی،مقدمه منیه المرید به قلم اقای مختاری؛روضات الجنات،ج3،ص352؛مقدمه مسالک الافهام؛أمل الآمل،ج1،ص85؛المرجعیه الدینیه،ص73؛شهداء الفضیله،ص132؛سفینه البحار،ج1،ص723،چاپ سنگی.

شهید ثانی شاگردان بسیاری داشته است که شیخ حسین بن عبدالصمد العاملی(والد شیخ بهایی)از جمله آنهاست.

1-مبانی فقهی و اصولی و رجالی شهید ثانی

یک.شهید ثانی شهرت را جابر ضعف سند نمی داند.او در الرعایه بحثی خواندنی درباره شهرت دارد.

دو.شهید ثانی شهرت را در جایگاه دلیل نیز نمی پذیرد.

سه.روایت موثق را ضعیف می داند به آن عمل نمی کند.درباره این مسئله در الرعایه بحث کرده و روایات فطحیه و واقفیه را نیز مکرراً رد کرده است.

چهار.قاعده اجماع را به هیچ وجه قبول ندارد و آن را دلیل توثیق خود راویان نیز نمی داند. (1)

پنج.از ابتکارات شهید ثانی در علم درایه،بیان نوع دیگری از احادیث با نام«حدیث قوی»است؛در حالی که انواع حدیث از سوی علامه حلی به چهار گونه تقسیم شده بود.شهید ثانی نوع پنجمی بر آن افزود؛یعنی اگر در سلسله سندی راوی شیعی باشد؛ولی درباره او مدح یا قدح نقل شده نباشد،روایت او قوی خواهد بود.

شش.شهید ثانی شیخوخت اجازه را دلیل توثیق راوی می داند.او درباره محمد بن قتیبه و عبدالواحد بن عبدوس فرموده است:«دلیلی بر توثیق آن دو وارد نشده؛ولی آنها از مشایخ اجازه هستند و این خود دلیل توثیق آنها است». (2)در نوشته ها و کتاب ها مکرر به شهید ثانی نسبت داده اند که گفته است:«مشایخ اجازه احتیاج به تزکیه ندارند؛بلکه شهرت آنها موجب توثیق آنها