تاریخ علم اصول و فقه در شیعه صفحه 339

ص:352

1- (1) .الغیبه ص2و 3(شیخ طوسی).
2- (2) .تصحیح الاعتقاد،ص311.
3- (3) .لؤلؤ البحرین،شرح حال امین استرآبادی.

داده است:«پیدایش این فکر در میان اخباریین اثر موج فلسفه حسی بود که در اروپا پیدا شد». (1)

اشتراک این دو عبارت است از باطل شناختن همه احکام عقلی غیر مستند به حس.برخی نویسندگان معتقدند بین این دو اندیشه فاصله بسیار است؛از جمله حس گرایی منکر امور ماورائی هستند صرف مشابهت این دو دلیلی بر تأثیر پذیری اخباری گری از حس گرایی نیست.

3-شرایط و مقتضیات زمان

اخباری ها گمان می کردند راهی که مجتهدین می روند گرایش به مکتب اهل سنت است.سید نعمت الله جزائری نوشته است:«ان اکثر اصحابنا قد تبعوا جماعه من المخالفین من اهل الرأی و القیاس».

امین استرآبادی درباره علامه نوشته است:«هو اول من غفل عن طریقه اصحاب الائمه و اعتمد علی فن الکلام و علی اصول الفقه المبنیین علی الافکار العقلیه المتداوله بین العامه فیما اعلم».

4.از زمان ائمه علیهم السلام میان اصحاب دو جریان وجود داشت.گروهی تنها به اخبار اعتماد می کردند و از دلیل عقل رویگردان بودند و گروهی عقل و نقل را در کنار هم ارزش می گذاشتند.جریان اهل حدیث الهام بخش برای امین استرآبادی بودند؛از این رو راهش را ادامه دهنده راه سلفیه می داند؛اما منهج اخباریان با محدثان قدیم تفاوت جوهری دارد.بزرگ کردن نقاط ضعف اصولیان و نشان دادن نفوذ برخی اصطلاحات اهل سنت در اصول فقه از اموری