تاریخ علم اصول و فقه در شیعه صفحه 340

ص:353

بود که امین استرآبادی بر روی آنها انگشت گذاشت و موجب ترویج و سلطه اخباریان شد.

شهید صدر در این باره چنین نوشته است:

موضع گیری اخباریان به انگیزه های مختلفی بود:

1.اخباریان تصور می کردند که توجه به قواعد استنباط،اصول به معنای دوری از نصوص شرعی و روایات اهل بیت علیهم السلام است.در صورتی که هیچ یک از اصولیان معتقد نبودند که در کار استنباط علم اصول جای روایات را می گیرد؛علم اصول یا در زمان فقد روایات است یا برای فهم روایات.

2.تقدم اهل سنت در گسترش مباحث اصولی سبب شده بود که اخباریان گمان کنند اصول مولود افکار و اندیشه های سنیان است.

3.ابن جنید که زمانی در رأس مجتهدان بود در اخذ به قیاس،موافق اهل سنت بود و این مزید بر بدبینی اخباریان به دانش اصول می شد.

4.راهیابی برخی اصطلاحات اصولی اهل سنت در میان فقیهان شیعه مانند اصطلاح اجتهاد از عوامل بدبینی اخباریان به اصول بود.

5.نقش مهم دلیل عقلی در دانش اصول[با توجه به اینکه اخباریان دلیل عقل را قبول نداشتند]یکی دیگر از عوامل بدبینی اخباریان به اصول بود.

6.مستحدث بودن اصول و این که در زمان اصحاب ائمه نشانی از به کارگیری قواعد اصولی مشاهده نمی شود،را می توان یکی دیگر از عوامل بدبینی اخباریان به اصول شمرد.

تفاوت های اصولیان و اخباریان

اشاره

شیخ عبدالله سماهیجی در کتاب منیه الممارسین حدود چهل فرق،میرزا محمد اخباری در الطهر الفاصل 59 فرق،سیدمحمد دزفولی در فاروق الحق 86 فرق،کاشف الغطاء در الحق المبین هشتاد فرق،محقق خوانساری در«روضات